Vào một ngày xuân của những năm tám mươi, Kim
Đồng mãn hạn tù. Với tâm trạng khiếp nhược và hoảng loạn, cậu
ngồi thu lu một xó ít người để ý trong nhà chờ, đợi chuyến xe
khách đi trấn Đại Lan nay là thủ phủ vùng đông bắc Cao Mật.
Trời chưa sáng hẳn, trên trần nhà treo mười mấy ngọn đèn, nhưng
chỉ có hai ngọn đèn trên tường là sáng, một thứ ánh sáng vàng
vọt. Một số ghế tựa đen sì trong phòng chờ đã bị những thanh
niên thời thượng chiếm chỗ. Họ nằm ngáy như sấm, nói mơ lảm nhảm,
có người trong giấc mơ còn giơ cả hai chân đen đủi mặc quần loe
lên trời, ống quần cứng đơ như cuốn bằng sắt tây. ánh sáng ban
mai lọt qua cửa sổ, phòng chờ sáng dần lên. Qua cách ăn mặc của
những người nằm ngồi lố nhố trước mặt, Kim Đồng đã ngửi thấy hơi
hướng của thời đại mới. Nền nhà đầy giấy bẩn và đờm rãi, thậm
chí nồng nặc mùi nước tiểu, nhưng lát nền là đá hoa Đại Lý. Trên
tường bám đầy nhặng xanh béo núc, nhưng phủ mặt tường là ni lông
hoa. Với một người vừa rời khỏi căn nhà đất ở nông trường lao
cải như Kim Đồng thì đây là điều mới mẻ và lạ lẫm, do vậy tâm
trạng bất an càng nặng nề. Khi những tia nắng lọt vào phòng chờ
sặc mùi ô nhiễm, những người chờ xe bắt đầu hoạt động. Một cậu
tóc bồng, mặt đầy tàn nhang ngồi dậy trên ghế gãi bẹn, mắt vẫn
nhắm, lôi ra một điếu thuốc lá thơm có đầu lọc rồi châm hút bằng
chiếc bật lửa ga, thở khói, nhổ đờm xuống nền nhà, dùng gót giày
di di cục đờm theo thói quen. Cậu vỗ vô mông cô gái nằm sau lưng,
cô ta rên lên nũng nịu.
- Xe chạy rồi! - Cậu tóc bồng kêu lên.
Cô gái uể oải ngồi dậy, dụi mắt bằng mu bàn tay đo tía rồi ngáp
sái cả quai hàm. Khi biết mình bị lừa, cô thụi cậu tóc bồng mấy
cái rồi lại nằm xuống.
Kim Đồng trông rõ khuôn mặt tròn vành vạnh rất trẻ của cô và cái
mũi ngắn bóng loáng trên khuôn mặt, khoảng da bụng trắng hếu lộ
ra dưới tà áo ngắn. Rồi anh lại còn nhìn thấy cậu tóc bồng ngang
nhiên thọc tay trái có đeo đồng hồ điện tử và kẽ hở giữa hai vạt
áo, luồn sâu vào ngực cô gái sờ nắn chiếc vú đã chảy xệ. Cảm
giác bàng hoàng vì lạc hậu so với thời dại len dần trong tâm trí
Kim Đồng như vết dầu loang. Mình hình như chưa kịp lớn đã trở
thành người đứng tuổi? Cử chỉ thân mật của bọn thanh niên, khiến
người ngoài cuộc thẹn đỏ mặt, chẳng khác ông bố chồng vô tình
trông thấy con dâu và con trai đang xoắn xuýt lấy nhau. Anh quay
nhìn đi nơi khác. Cái tuổi cố chấp với tâm trạng u ám nay lại
càng bi thảm. Những ý nghĩ trong đầu quay cuồng như bánh xe ngựa
chạy hết tốc lực: Mình đã sống bốn mươi hai năm trên đời, trong
bốn mươi hai năm ấy mình đã làm được những gì? Những năm tháng
đã qua y hệt con đường mòn mất hút trong thảo nguyên mênh mông,
chỉ nhìn lại được chừng ba bốn mét, xa hơn nữa là khuất trong
sương mù. Đã sống già nửa đời người, một cuộc sống tệ hại, tởm
lợm, ngay bản thân cũng tự cảm thấy thương hại, buồn nôn! Gần
nửa cuộc đời tiếp theo, tính từ khi được phóng thích, coi như đã
bắt đầu, chẳng hiểu rồi sẽ như thế nào?
Ngay trước tầm nhìn của anh là bức tranh màu bằng sứ treo trên
tường, người đàn ông trong tranh cơ bắp phát triển, che bụng
băng mấy chiếc lá xanh, khoác tay một phụ nữ cởi trần, tóc bay
như bờm ngựa. Trong cái không gian hữu hạn của bức tranh vẫn
dành chỗ cho sự tưởng tượng vô hạn. Nhìn nét mặt đầy khát vọng
vươn tới hạnh phúc của đôi nam nữ nửa người nửa tiên này, trong
lòng anh cảm thấy trống rỗng ghê gớm. Cái cảm giác xót xa anh đã
từng thể nghiệm nhiều lần khi nằm ngửa nhìn lên bầu trời xanh
biếc ở cao nguyên hoàng thổ, nơi dòng sông chảy vào biển. Đàn
cừu gặm cỏ trên thảo nguyên. Người chăn cừu Kim Đồng nằm ngửa
nhìn lên bầu trời, xa xa, nơi có dãy cờ đuôi nheo màu đỏ là
đường cảnh giới do cán bộ trại cải tạo vạch ra cho người tù
những cán bộ canh tù cưỡi ngựa đeo súng tuần tra trên con đê
ngăn sóng biển bên ngoài hàng rào cảnh giới, những con chó lai
từ cảnh khuyển với chó địa phương, chạy theo sau, uể oải, thi
thoảng lại hướng ra làn sóng bạc đầu ngoài đê, sủa mấy tiếng vô
nghĩa. Anh thụ án đã được mười bốn năm. Mùa xuân năm thứ mười
bốn, anh kết bạn với Triệu Giáp Đinh, chăn ngựa. Anh ta phạm tội
giết vợ, chưa xử. Anh vốn là cán bộ giảng dạy của Học viện Chính
pháp, con người nho nhã, đeo kính gọng kim loại. Anh không giấu
giếm, kể lại tường tận cho Kim Đồng nghe mình đã giết vợ như thế
nào. Kim Đồng cũng kể lại vụ án của mình. Nghe xong, anh ta nói
một cách cảm khái:
- Lão huynh, đẹp quá y như một bài thơ, chỉ tiếc là pháp luật
bài xích tất cả những gì có tính thơ mộng? Có điều, giá như khi
đó tôi, thôi cho qua, nói bây giờ là thừa! Họ xử anh nặng quá
tuy nhiên, đã được mười bốn năm rồi thì cũng chẳng khiếu nại làm
gì.
Trước đây không lâu, khi lãnh đạo trại tuyên bố anh đã mãn hạn
tù, được trở về với gia đình, thì anh lại có cảm giác như mình
bị ruồng bỏ. Nước mắt chạy quanh, anh xin được ở lại mãi mãi.
Viên quản giáo ngạc nhiên nhìn anh, lắc đầu:
- Sao lại như vậy? Anh nói:
- Rời trại, tôi không biết làm gì để sống, tôi là con người vô
dụng?...
Viên quản giáo đưa cho anh một điếu thuốc, châm lửa cho anh, vỗ
vai anh nói:
- Người anh em, về đi, thế giới bên ngoài đẹp hơn ở đây nhiều?
Anh không biết hút thuốc, vừa bập một hơi đã bị sặc, nhóc mắt
ràn rụa.
Một phụ nữ mắt ngái ngủ, mặc bộ quần áo công nhân màu xanh, mũ
rộng vành, tay trái cầm cái hốt rác, tay phải cầm chổi, quét dọn
lấy lệ những đầu mẩu thuốc và vỏ trái cây trên nền nhà. Với vẻ
mặt chán chường, chị ta chốc chốc lại dùng chân đá hoặc thọc
bằng chổi những người nằm dưới đất.
- Dậy, dậy! Chị ta quát, quét nước tiểu tung tóe.
Những người nằm dưới đất vội vàng nhổm dậy. Có người đứng lên
vươn vai, người vẫn ngồi yên, mặt nghệch ra, rồi nhảy dựng lên
vì chổi quét phải người. Lập tức những tờ báo lót chỗ nằm bị hốt
luôn vào xe rác. Kim Đồng mặc dù đã áp sát tường đến mức tối đa,
nhưng vẫn bị quát mắng:
- Tránh ra, có mắt hay không đấy?
Ngang ngược là người nhà nước. Thái độ ngang ngược ấy cách đây
mười lăm năm Kim Đồng đã lãnh đủ. Anh cho đây là hiện tượng rất
bình thường, không phách lối thì sao gọi là người nhà nước? Anh
nín nhịn nhảy sang một bên, trông thấy chị ta chỉ vào cái túi
hành lý bằng vải bạt của anh, vẻ khó chịu:
- Của ai đây? Xách đi!
Anh lại nhẫn nhục xách cái túi ra chỗ khác, đợi chị ta đưa qua
quít vài nhát xong, anh lại để cái túi vào chỗ cũ và ngồi xuống
bên cạnh.
Xó nhà trước mặt anh là một đống rác to tướng. Chị công nhân đổ
chỗ rác mới gom vào đống rác rồi bỏ đi. Đàn nhặng xanh nghỉ ngơi
trên đống rác bay vù lên rồi lại đáp xuống. Lúc này anh trông
thấy bức tường phía trước thông ra bãi đỗ xe có trổ mấy cửa nhỏ.
Mỗi cửa có bảng ghi số xe và tuyến xe. Phía ngoài có hàng rào
bằng những ống thép hàn lại với nhau, một số người đang xếp hàng
ở đó để đợi kiểm tra vé. Cuối cùng, anh tìm thấy cửa ghi số xe
831 đi trấn Đại Lan. ở đó đã có mười mấy người đang xếp hàng,
người hút thuốc, người nói chuyện, có người ngồi ngẩn ra bên túi
hành lý. Họ lấy vé ra xem, trên vé ghi giờ xe chạy là 7 giờ 30,
nhưng chiếc đồng hồ treo trên tường đã chỉ 8 giờ 10. Họ cuống
lên cho răng chuyến xe mà họ định đi đã chạy trong khi họ ngồi
nghĩ vơ vẩn. Anh xách cái túi hành lý rách lên, chạy tới xếp
hàng sau một ông tay xách cặp đen, mặt lạnh như tiền. Anh lặng
lẽ nhận xét những người xếp hàng, hình như có biết họ, nhưng
không thể nhớ ra, dù chỉ một cái tên. Những người kia cũng nhìn
anh từ đầu đến chân, anh cảm thấy hình như họ có vẻ ngạc nhiên.
Anh bắt đầu lúng túng trong một tâm trạng phức tạp, vừa muốn
nhận người quen, lại vừa sợ một quen nhận ra mình. Anh lúng búng
hỏi người đứng trước mặt:
- Thưa... đồng chí, đây có phải xe chạy Đại Lan không ạ?
Người này nhìn anh bằng ánh mắt của cán bộ quản giáo ở nông
trường lao cải khiến anh hoảng hốt như kiến bò trong chảo. Anh
nghĩ, không chỉ trong con mắt mọi người, mà ngay bản thân, anh
cũng tự đánh giá là một quái vật. Tối qua trong nhà xí, nhìn vào
chiếc gương đã ố vì hơi nước, anh trông thấy cái đầu to tướng
của anh. Tóc trên đầu xoăn tít, rối như tổ quạ, đỏ chẳng ra đỏ,
vàng chẳng ra vàng, lại thêm lưỡng quyền nhô cao, da mặt sần sùi
như da cóc đầy nếp nhăn, cái mũi to tướng đỏ tía như vừa bị véo,
bộ râu quai nón màu râu ngô ôm lấy cặp môi sưng mọng. Dưới ánh
mắt soi mói của người đàn ông, Kim Đồng cảm thấy mình dơ dáy, mồ
hôi ướt sũng lòng bàn tay. Người dàn ông hất hàm về phía chiếc
biển treo trên cửa xé vé thay cho việc trả lời câu hỏi của anh.
Một phụ nữ to béo mặc áo bờ lu trắng nhưng trước ngực đen một
mảng to tướng, đẩy trước xe nhỏ bốn bánh đi tới, rao bằng cái
giọng lanh lảnh của trẻ con:
- Bánh bao đây, bánh bao nhân thịt nóng hôi hổi đây?
Chị ta béo tốt, khuôn mặt hồng hào bóng nhẫy, tóc uốn xoăn từng
búi nhỏ trông giống đuôi cừu úc Đại Lợi, mu bàn tay như chiếc
bánh bao, ngón tay như những khúc lạp sường.
- Một cân giá bao nhiêu? - Một thanh niên mặc áo bay hỏi.
- Không bán cân, bán chiếc - Người bán hàng nói.
- Bao nhiêu tiền một chiếc?
- Hai hào rưỡi.
- Cho tôi mười chiếc, anh thanh niên nói. Chị bán hàng lật tấm
khăn phủ trắng đã ngả màu đen, lấy mảnh báo cũ đã chuẩn bị sẵn,
dùng kẹp lấy đủ mười cái bánh bao. Anh thanh niên lôi ra một năm
tiền to tướng để chọn tiền lẻ, mọi con mắt đều đổ dồn về phía
anh ta.
- Nông dân Cao Mật hai năm nay phất to? - Ông xách cặp đen nói,
giọng chua loét.
Anh thanh niên mặc áo bay ngoạm từng miếng to tướng, nhồm nhoàm
nhai
- Lão Hoàng, thèm lắm hả?
- Thèm thì vứt quánh bát sắt, đi buôn cá với tôi. - Ông xách cặp
nói
- Tiền là cái gì? Là hổ dữ đã xuống núi, tôi sợ nó cắn lắm!
Anh thanh niên cười nhạo:
- Thôi đi ông, chó cắn mèo, mèo cắn người, con thỏ lúc cùng
đường cũng dám cắn người, tôi chưa nghe nói tiền cắn người bao
giờ!
Ông xách cặp nói:
- Cậu còn ít tuổi chưa hiểu hết đâu!
Anh mặc áo bay nói:
- Ông Hoàng ơi, không nên sống lâu lên lão làng, cũng dùng ra vẻ
ta đây làm gì, phải đổi mới cách nghĩ mới có cơm cá cơm thịt!
Cho phép nông dân buôn bán kiếm tiền là văn bản hàng đầu mà ông
trưởng trấn công bố trước quần chúng.
Ông cặp đen nói:
- Này cậu, đừng vội ngông nghênh, đảng Cộng sản không bao giờ
quên lịch sử của mình, cậu liệu hồn đấy!
Anh áo bay nói:
- Liệu hồn về chuyện gì?
Ông cặp đen gằn giọng nói từng chữ:
- Cải cách ruộng đất lần thứ hai!
Anh áo bay ngớ ra, nói:
- Thì cứ cải cách nữa di, ông thì ông đớp hít cho bằng hết, một
sợi lông cũng không còn mà cải cách? Ông tưởng tôi cũng ngốc như
ông cụ thân sinh ra tôi đấy chắc? Đầu tắt mặt tối, thắt lưng
buộc bụng được ít tiền tậu mấy chục mẫu ruộng bạc điền, đến cải
cách bị qui ngay là phú ông, bị các ông lôi ra đầu cầu, đoàng
một phát vỡ sọ! Tôi không như bố tôi, được đồng nào là tôi hít,
tôi đớp! Khi các ông cải cách ruộng đất lần thứ hai, tôi lại là
bần nông vẻ vang như ai!
Ông cặp đen nói:
- Kim Trụ Tử, anh được bỏ mũ phú nông mới ít hôm mà đã kiêu ngạo
rồi!
Anh áo bay nói:
- Lão Hoàng, nực cười ông châu chấu đá xe, không lượng được sức
mình thì về nhà treo cổ lên cho xong? Ông dám chống chính sách
của Nhà nước không? Tôi cho là ông chống thế nào được?
Lúc này, một lão ăn xin mặc chiếc áo bông rách, thắt lưng bằng
sợi dây diện màu đỏ, tay cầm bát sứ vỡ, trong bát có mấy đồng
tiền bằng kim loại và mấy tờ bạc lẻ bẩn thỉu. Lão run rẩy chìa
cái bát ra trước mặt ông cặp đen, van nài:
- Con xin ông vài hào mua cái bánh bao.
OOng cặp đen né sang một bên, giận dữ nói:
- Xéo đi, ông còn chưa ăn sáng đây này?
Lão ăn mày liếc nhìn Kim Đồng, ánh mắt tỏ ra khinh miệt. Kim
Đồng cảm thấy thương thân đến cùng cục. Kim Đồng ơi Kim Đồng,
ngay cả thằng ăn mày cũng tránh né mi! Lão ăn mày quay sang xin
anh áo bay, vẫn câu ca cũ:
- Xin cậu rủ lòng thương mà cho vài hào mua bánh bao!...
Anh áo bay hỏi:
- Anh thành phần gì?
Lão ăn mày ngớ ra một lúc, nói:
- Bần nông, tổ tông tám đời đều là bần nông...
Anh áo bay phác một cử chỉ hài hước, cười:
- Ông đây chuyên môn cứu tế bần nông!
Anh ta quẳng vào bát lão ăn mày hai chiếc bánh ăn thừa còn
nguyên cả giấy gói bằng báo cũ. Lão ăn mày cầm bánh nhét luôn
vào miệng, giấy gói dính cả vào cằm, những chữ in thấm mỡ rõ mồn
một.
Phòng chờ trở nên nhốn nháo, hơn chục nhân viên soát vé từ phòng
nghỉ đi ra, kẹp vé cầm trên tay. Người nào cũng một vẻ chán
chường, lạnh nhạt, làm như hành khách là kẻ thù của họ. Hành
khách di theo họ đến cửa kiểm soát. Một người đứng giữa lối ra,
nói qua loa điện:
- Xếp hàng, xếp hàng! Không xếp hàng không soát vé! Các đồng chí
kiểm soát viên chú ý, không xếp hàng không soát vé?
Nhưng mọi người vẫn dồn cục trước lối ra, tay xách túi lớn túi
nhỏ. Trẻ con bị lèn bật khóc. Một phụ nữ tay bế con trai, lưng
cõng con gái, tay kia ôm một cặp gà trống, lớn tiếng chửi người
đàn ông xô dẩy chị ta, nhưng người kia bất chấp tất cả, giơ
thùng bóng điện lên quá đầu, người luồn lách để lên phía trên.
Người phụ nữ đạp cho anh ta một cái vào mông, anh ta cũng không
thèm nhìn lại.
Kim Đồng bị chen bật ra ngoài vòng, ban đầu sau lưng anh có mấy
chục người, giờ đây anh trở thành người đứng cuối cùng. Anh nổi
cáu, xách túi hành lý định len vào trong, nhưng một cú huých vào
ngực khiến mắt anh nẩy đom đóm, anh rên lên một tiếng, ngã ngồi
xuống đất, mồ hôi đầm đìa trên mặt. Phát thanh viên liên tục lặp
lại:
- Xếp hàng, xếp hàng, không xếp hàng không soát vé!
Người soát vé chuyến xe khách đi trấn Đại Lan là một cô gái có
hàm răng khấp khểnh, dùng chiếc kẹp vé và kìm bấm làm công cụ mở
đường, từ cửa soát vé lách ra, chiếc mũ rộng vành đã bị chen
bẹp, tóc xõa rối bù. Cô ta tức điên lên, giậm chân bành bạch:
- Chen đi, chen nữa di, chết một hai ngươi càng tốt!
Cô soát vé giận dỗi bỏ về phòng nghỉ. Lúc này, chiếc đồng hồ
điện tử treo trên tường, kim giờ và kim phút đã trùng khít trên
con số 9. Nhiệt tình chen lấn của mọi người bị xẹp luôn cùng với
sự bỏ đi của cô soát vé. Đứng bên cửa sổ, Kim Đồng tự nhiên có
cảm giác vui sướng, anh cảm ơn người soát vé đã bỏ đi, coi đó
như một cử chỉ bảo vệ những người yếu đuối.
ở các cửa soát vé khác, lối ra bãi đậu xe đã mở, hành khách chen
chúc nhau đi ra như nước lũ.
Một thanh niên người tầm thước, ăn mặc sang trọng đi tới, tay
xách lồng chim, trong lồng có một cặp vẹt trắng quí hiếm. Cặp
mắt rất sáng của cậu thanh niên khiến Kim Đồng chú ý, nhất là
hai con vẹt làm anh nhớ lại quang cảnh trong sân hôm anh từ nông
trường về nhà, lũ vẹt bay quanh cái nôi treo dưới tán cây, trong
nôi là thằng con trai của Hàn Chim và Thượng Quan Lai Đệ. Chẳng
lẽ lại là thằng nhỏ? Anh dần dần phát hiện ra cái vẻ bất cần đời
của Lai Đệ và nét kiên cường một cách ngây thơ của Hàn Chim trên
khuôn mặt chàng thanh niên. Kim Đồng vô cùng ngạc nhiên, nhưng
ngay sau đó là sự thán phục, nó lớn quá rồi, thằng nhỏ nằm trong
nôi năm nào nay đã trở thành một thanh niên! Tiếp theo, một lần
nữa anh lại nghĩ tới tuổi tác của mình, chìm trong một cảm giác
trầm uất và trống rỗng không bờ bến. Anh cảm thấy mình như cụm
cỏ mao trên đất phèn, lặng lẽ mọc lên, sống lay lắt rồi lặng lẽ
từ giã cõi đời!
Hàn Vẹt bước tới bên cửa soát vé, nhiều người trong đám đông
chào hỏi cậu, cậu chậm rãi chào lại, giơ tay xem đồng hồ kiểu
dáng rất lạ mắt.
- Hàn Vẹt, Hàn Vẹt, cậu di nhiều, ăn nói giỏi, mời bà cô ấy ra
đi!- Một người trông có vẻ cán bộ nói.
Hàn Vẹt nói: - Tôi chưa đến thì bà ấy chưa cho ra cửa đâu!
- Nói khoác, cậu gọi được bà ấy ra thì chúng tôi mới phục!
- Các vị đừng có chen lấn nữa, xếp hàng vào, chen gì mà chen ghê
thế, giành nhau khăn tang chắc? Xếp hàng vào, mau lên.
Cậu ta nửa đùa nửa thật chửi tất cả, cái nút kẹt được dãn ra,
kéo dài đến tận chỗ những chiếc ghế. Hàn Vẹt nói:
- Ai còn chen lên làm mất trật tự là tôi... mẹ người ấy, rõ chưa
nào? - Cậu ta phác một cử chỉ tục tĩu, nói tiếp - sớm muộn rồi
cũng phải lên, trong xe không còn chỗ thì lên nóc mà ngồi, càng
thoáng, càng tha hồ ngắm cảnh. Đ. mẹ, tôi tình nguyện lên nóc!
Hãy đợi dấy, tôi vào triệu các mẹ!
Quả nhiên cậu ta mời được nhân viên soát vé ra. Cô ta mặt mày
sưng sỉa, hình như vẫn chưa bớt giận. Hàn Vẹt nói như rót vào
tai cô:
- Dì nuôi ơi, dì chấp họ làm gì! Họ là đồ cặn bã trong xã hội,
trốn chúa lộn chồng, mèo mả gà đồng, trộm gà bắt chó, dì mà tức
với họ mất cả cái giá của mình đi! Quan trọng hơn, dì tức mà
sinh bệnh thì dượng sẽ thương dì đến chết mất!
- Câm mồm, thằng Vẹt thối tha này! - Cô ta giơ cái kép vé đập
một phát vào bả vai Hàn Vẹt - sao lắm mồm thế?
Hàn Vẹt lè lưỡi, nói:
- Dì nuôi ơi, cháu đã chuẩn bị cho dì một đôi chim thật đẹp, khi
nào thì đem đến cho dì?
- Cứ diễn mãi một vở - Cô soát vé nói - miệng lúc nào cũng liếng
thoắng, hứa lên hứa xuống cả năm rồi mà có thấy bóng dáng con
chim nào!
Hàn Vẹt nói:
- Lần này là chính xác, lần này dì sẽ trông thấy chim thật!
Cô soát vé nói:
- Nếu cậu có lòng hiếu thảo như thế thì cho tôi đôi vẹt trắng
này?
Hàn Vẹt nói:
- Dì nuôi ơi, đôi này thì không được, đây là chim giống nhập từ
úc về, dì có muốn cũng khó. Sang năm nếu Hàn Vẹt này không biếu
dì một đôi vẹt trắng thì không phải là con dì!
Cánh cửa kiểm soát vừa mở ra, mọi người lập tức chen lấn nhau
túi bụi. Hàn Vẹt xách lồng chim đứng bên cô soát vé, nói:
- Dì thấy đấy, làm sao không nói người Trung Quốc tố chất kém
cho được? Mẹ kiếp, cứ thế mà chen, mà lấn, kỳ thực càng chen lấn
càng chậm trễ, đúng không?
Cô soát vé nói:
- Dân Cao Mật toàn là đồ thổ phỉ, hung hăng đến khiếp!
Hàn Vẹt nói:
- Dì nuôi ơi, đừng vơ đũa cả nắm, còn có người tốt chứ, thí
dụ...
Cậu ta chưa nói hết câu đã ngẩn người ra: Kim Đồng đang từ cuối
hàng ngượng ngùng bước tới.
- Nếu cháu nhớ không lầm - cậu ta nói - thì ông là cậu của cháu?
Kim Đồng ngượng nghịu trả lời: Tôi cũng... nhận ra cậu!
Hàn Vẹt vui mừng nắm chặt tay Kim Đồng mà lắc:
- Thế là cậu được về rồi! Bà ngoại khóc ngày khóc đêm vì thương
cậu, đến nỗi hỏng cả hai mắt.
Trong xe chật cứng, vài người ló hẳn nửa người ra ngoài cửa sổ.
Hàn Vẹt trèo lên giá để hàng trên nóc bằng chiếc thang sắt phía
đuôi xe, lật tấm lưới bảo hiểm lên, bố trí chỗ ngồi cho Kim Đồng
xong xuôi rồi nghiêng người kéo túi hành lý của Kim Đồng lên,
Kim Đồng run rẩy trèo lên theo. Hàn Vẹt trùm lưới lên người Kim
Đồng, dặn:
- Cậu bám chặt khung sắt nhé. Thực ra, không bám cũng không có
gì đáng ngại. Xe này già quá rồi, ì ạch như con lợn nái ấy!
Ông tài miệng ngậm thuốc lá, tay cầm cốc nước chè khệnh khạng
bước tới, nhìn lên nóc xe quát to:
- Hàn Vẹt, cậu đúng là người chim! Tôi bảo này, rớt ngã là tôi
không chịu trách nhiệm đâu đấy! Hàn Vẹt móc túi lấy bao thuốc lá
ném xuống.
Ông tài giơ tay bắt bao thuốc, xem nhãn, đút luôn vào túi, nói:
- Trời cũng đành chịu phép với cậu!
Hàn Vẹt nói:
- Bố ơi, xin bố mở lòng nhân mà lên xe cho, mà dừng giữa đường
in ít thôi!
Ông tài cố buộc chặt cánh cửa rồi ló đầu ra ngoài cửa kính, nói:
- Của nợ này bung ra từng mảnh không biết lúc nào, và tất nhiên
lại có người thay thế tôi. Xe này chưa chắc đã ra khỏi bãi!
Lúc này, tiếng nhạc đưa tiễn các chuyến xe lên đường vang lên,
rè rè như tiếng cạo nứa của hàng chục lưỡi dao. Cô nhân viên
soát vé đứng nghiêm mép bờ ke để tiễn xe theo qui định, hằn học
nhìn theo chiếc xe tróc sơn, bẹp dúm đó, kêu cót két khi lăn
bánh. Hàn Vẹt giơ tay vẫy: - Chào dì nuôi, lần sau cháu nhất
định biếu dì một đôi chim đẹp!
Cô nhân viên không trả lời. Hàn Vẹt lẩm bẩm:
- Tặng mụ hai cái cặc chó thì có!
Xe chạy chậm trên con đường rải đá từ huyện về Cao Mật, chốc
chốc lại có ô tô hoặc máy kéo chạy ngược chiều, thận trọng lách
qua xe khách. Bụi cuốn mù mịt sau bánh xe, Kim Đồng không mở
được mắt.
- Cậu này, cháu nghe người ta nói là cậu bị oan - Hàn Vẹt nhìn
thẳng vào mắt Kim Đồng nói.
Kim Đồng nói:
- Bảo oan thì là oan, bảo không oan là không oan!
Hàn Vẹt rút điếu thuốc đưa cho Kim Đồng, anh không cầm, cậu ta
lại cất vào bao, nhìn bàn tay thô kệch của Kim Đồng bằng ánh mắt
thông cảm, rồi lại nhìn mặt anh, hỏi:
- Khổ lắm phải không cậu?
Kim Đồng nói:
- Khi mới đến trại thì khổ, sau quen dần!
Hàn Vẹt nói:
- Trong khoảng mười lăm năm cậu đi vắng thay đổi nhiều lắm, công
xã nhân dân giải tán rồi, ruộng đất chia đến từng hộ, không lo
thiếu ăn thiếu mặc nữa. Nhà cửa cũ nát phá bỏ hết, tất cả vào
qui hoạch. Bà ngoại không hợp với con vợ cháu, dọn đến ngôi nhà
chân tháp ở một mình, chính là ngôi nhà ba gian của Môn Thánh
Vũ, cậu trở về, ngoại sớm tối có bầu có bạn rồi!
- Ngoại... còn khỏe không? - Kim Đồng đắn đo hỏi. - Sức khỏe ấy
à, còn rắn rỏi lắm - Hàn Vẹt nói - chỉ mỗi tội hỏng mắt, nhưng
ngoại vẫn tự lo liệu được? Cậu ạ, với cậu cháu chẳng giấu bó làm
gì, cháu sợ vợ, con thối thây ấy không đếm xỉa gì đến hiếu
nghĩa! Nó về làm đâu là ngoại bỏ đi liền. Có khi cậu biết nó
đấy, nó chính là con gái của lão Cảnh bán mắm tôm và mụ vợ dài
ngoẵng như con rắn của lão. Mụ ấy đích thị là một con rắn đội
lốt người? Cậu ạ, cháu cố kiếm đủ năm vạn đồng là cháu tống cổ
con vợ cháu ra khỏi cửa!
Xe dừng lại chỗ đầu cầu Thuồng Luồng, mọi người tranh nhau xuống
xe. Kim Đồng được Hàn Vẹt giúp đỡ, từ nóc xe trèo xuống. Anh
trông thấy nhà cửa san sát bên bờ bắc, liền kề với chiếc cầu đá
là một cây cầu bê tông mới toanh. Trên bãi trống gần đầu cầu mọc
lên một dãy quán bán trái cây, thuốc lá và bánh kẹo. Hàn Vẹt chỉ
khu nhà phía bắc con đê, nói:
- Uỷ ban trấn và trường học đều chuyển về đấy, ngôi nhà Tư Mã đã
cho Răng Vàng - con trai Vu Vân Vũ, thuê bao. Cái thằng con lừa
ấy thành lập xưởng sản xuất thuốc tránh thai kiêm sản xuất rượu
rỏm, thuốc chuột rởm, không làm một việc gì, dù là bé tí tẹo,
cho con người! Cậu ngửi xem - Hàn Vẹt giơ một tay lên, nói - Cậu
ngửi xem trong gió có mùi gì nào? Kim Đồng trông thấy ống khói
bằng tôn nhô lên rất cao trên khu nhà Tư Mã, làn khói xanh biếc
cuồn cuộn bốc lên. Cái mùi phát lộn mửa chính là mùi của khói
xanh.
- Ngoại dọn đi cũng hay! - Hàn Vẹt nói - nếu không, sẽ chết vì
hít phải khói độc! Bây giờ mạnh ai nấy chạy, giỏi ai nấy làm,
không còn giai cấp nữa, không đấu tranh nữa, người nào người ấy
đỏ mắt lên vì tiền! Cháu cũng thuê hai mươi mẫu đất hoang bên
cạnh Bãi-Cát-Dài. Cậu ạ, tham vọng của cháu là to lắm đấy, cháu
chuẩn bị xây dựng trại chim quí hiếm, trong vòng mười năm trở
lại, tất cả các giống chim quí hiếm trên thế giới đều qui tụ về
đông bắc Cao Mật này, đến khi đó, cháu có tiền thì khỏi lo không
có thế! Có tiền có thế rồi, việc lớn đầu tiên mà cháu làm là
dựng tượng cho bố mẹ cháu ở Bãi-Cát-Dài...
Hàn Vẹt bị xúc động bởi chính kế hoạch vĩ đại của mình, mắt sáng
lên, bộ ngực lép kẹp ưỡn ra như ức chim bồ câu. Kim Đồng trông
thấy những người buôn bán gần đấy cứ nhìn anh và Hàn Vẹt đang
hoa chân múa tay. Anh lại cảm thấy xấu hổ vì hình dung tiều tụy
của mình, thậm chí hối hận rằng trước khi được tha đã không đến
hiệu cắt tóc của mụ Ngụy Kim Chi lẳng lơ để cạo râu.
Sau đó, Hàn Vẹt lấy ra mấy tờ giấy bạc nhét vào tay Kim Đồng,
nói:
- Cậu đừng chê ít, cháu hiện đang thời kỳ lập nghiệp, tiền nong
rất căng, ngoài ra, có đồng nào con vợ cháu nó nắm hết, cháu
không dám và cũng không còn cách nào phụng dưỡng ngoại. Ngoại
nuôi cháu khôn lớn đâu có dễ dàng gì! Cho đến khi rụng hết răng
cháu vẫn không quên ơn ngoại! Đợi khi cháu thực hiện được kế
hoạch, cháu sẽ trả ơn ngoại!
Kim Đồng trả lại Hàn Vẹt mấy tờ giấy bạc, nói:
- Hàn Vẹt này, cậu không thể nhận số tiền này!
Hàn Vẹt nói:
- Cậu chê ít à?
Kim Đồng ấp úng nói:
- Không, không phải thế...
Hàn Vẹt lại dúi năm giấy bạc vào lòng bàn tay nhớp nháp của Kim
Đồng, nói:
- Cậu khinh cháu là đồ vô tích sự chăng?
Kim Đồng gạt đi:
- Cậu còn đâu tư cách để khinh rẻ người khác? Cháu giỏi đấy, so
với ông cậu vô dụng này, cháu hơn cả trăm lần?...
Hàn Vẹt nói:
- Cậu ơi, người ta không hiểu cậu, nhưng cháu thì hiểu: Gia đình
Thượng Quan toàn những người như rồng như phượng, như hổ như
báo, chỉ tiếc là không gặp thời! Cậu ơi, nhìn tướng mạo cậu có
khác gì Thành Cát Tư Hãn, sớm muộn cậu sẽ làm nên! Cậu hãy về
nhà đã, hàn huyên với ngoại ít hôm rồi đến Trung tâm nuôi chim
Phương Đông của cháu. Ra trận phải dựa vào anh em ruột, chiến
đấu nhờ ở phụ tử binh! Thằng Răng Vàng hiện thời thì đang đắc
chí, nhưng hắn là cái đuôi của con thỏ, không bao giờ mọc dài
được! Tên ác bá Vu Vân Vũ hai tay buông xuôi, thì thằng Răng
Vàng cũng rồi đời!
Hàn Vẹt mua ở quán một nải chuối tiêu, mười mấy quả quít đụng
trong túi ni-lông màu hồng, đưa cho Kim Đồng, nhờ anh cầm về cho
bà ngoại, rồi hai người chia tay nhau bên cầu bê tông. Kim Đồng
nhìn dòng nước trong vắt, mũi cay xè. Anh chọn một chỗ vắng đặt
hành lý xuống chân đê, vực nước rửa sạch bụi bặm trên mặt. Cũng
phải, anh nghĩ, đã được trở về thì tinh thần cũng phải phấn chấn
lên một tí, làm việc gì đó cho ra việc, vì mẹ, cũng là vì mình.
Anh định hướng theo trí nhớ về lại nơi ở cũ. Nhưng trước mặt anh
là một công trường, một chiếc máy kéo đang húc đổ những mảng
tường còn sót lại. Anh nhớ lại khi còn trên xe khách, Hàn Vẹt
nói rằng, ba huyện Cao Mật, Bình Độ, Giao Châu, mỗi huyện cắt
một phần đất, thành lập Chợ Mới. Trung tâm của Chợ Mới tất nhiên
đặt tại trấn Đại Lan. Nơi đây sẽ nhanh chóng trở thành nơi đô
hội, một thành phố phồn vinh. Không lâu nữa, ngôi nhà bảy tầng
sẽ mọc lên từ nền cũ của nhà Kim Đồng, ủy ban hành chính thành
phố sẽ đặt tại ngôi nhà này.
Đường phố đã được mở rộng, mặt đường này đã trải một lớp dày đá
răm, bên vệ đường xẻ rãnh sâu hàng thước, một đám thợ phụ đang
đặt đường ống bê tông. Nhà thờ đã bị san bằng, trước cổng nhà Tư
Mã treo biển Công ty được Hoa Xương', mấy chiếc xe com măng ca
ọp ẹp đỗ trên nền cũ của nhà thờ. Mấy chục cánh quạt cối xay gió
của xưởng xay bột nhà Tư Mã, chất thành một đống lớn trên đất
bùn. Trên nền xưởng chỉ còn chiếc cột hình trụ chĩa lên trời.
Trong tiếng rung ầm ầm của máy trộn bê tông, trong làn khói đen
kịt cay xé mũi của nhựa đường đun chảy, Kim Đồng lách qua những
nhân viên đo đạc và từng tốp công nhân xây dựng tay cầm bia
chai, mặt đỏ dừ vì hơi men, cuối cùng ra khỏi cái thôn đã biến
thành công trường, bước lên con đường rải nhựa thông với chiếc
cầu đá trên sông Mục.
Khi anh vượt qua cây cầu nhỏ trên sông Mục, trèo qua con đê ở bờ
nam, trông thấy ngọn tháp bảy tầng uy nghi xây bằng gạch, thì
trời đã hoàng hôn. Ráng chiều nhuộm đỏ thân tháp, những bụi cỏ
khô trên kẽ nứt đỏ rục như ngọn lửa. Một đàn bồ câu lượn vòng
quanh đỉnh tháp. Một sợi khói trắng đơn độc tỏa trên mái nhà
tranh dưới chân tháp. Cánh đồng im lìm, tiếng máy từ công trường
vọng lại càng rõ. Ôi sao mà trống trải, trống trải ghê gớm, Kim
Đồng cảm thấy đầu như bị rỗng, dòng nước mắt mặn chát chảy vào
miệng anh.
Anh cố nén trống ngực cứ dội lên từng đợt, nhằm hướng cây tháp
buộc tới. Từ rất xa, anh đã trông thấy một bà già tóc bạc phơ,
chống cây gậy làm bằng cán ô hỏng, đứng trước ngọn tháp nhìn về
phía anh. Anh cảm thấy đôi chân gần như không bước đi được nữa,
nước mắt thì cứ thế mà chảy dài trên má. Giống như cỏ khô trên
tháp, mái tóc bạc trên đầu mẹ thoắt cái trở thành những ngọn
lửa. Anh kêu lên một tiếng tắc nghẹn rồi nhào tới trước mặt mẹ,
quì xuống úp mặt trên đầu gối xương xẩu của mẹ, cảm thấy như
chìm trong vục nước sâu, tất cả những âm thanh, màu sắc, những
bóng hình đều không còn tồn tại, mà chỉ còn mùi vị của sữa dâng
lên mãnh liệt, dâng lên từ chiều sâu của ký ức, chiếm cứ toàn bộ
cảm giác của anh. |
|
