Trời
đang tiết tháng Mười, một ngày nặng nề, mưa nhiều.
Mành cửa được buông xuống nửa vời. Holmes nằm cuộn
mình trên ghế tràng kỷ để đọc đi đọc lại lá thư
mà anh vừa nhận được. Về phần tôi, thời gian ở bên
ấn Độ đã tập cho tôi chịu đựng được nóng hơn là
chịu lạnh. Nhưng tờ báo lại chẳng có gì đáng đọc.
Mọi người đã bỏ đi khỏi thủ đô và tôi thèm muốn
đi nghỉ mát ở bờ biển, nhưng không đủ tiền.
Holmes quá mải mê, không tiện nói chuyện, tôi
bèn liệng tờ báo, ngồi thoải mái trong ghế bành
và chìm vào trong một giác mơ. Bất thình lình
giọng nói của anh chen vào trong tư tưởng tôi:
Buổi tối đem đến một chút mát mẻ. Ta đi dạo thành
phố nhé.
Tôi tán thành ngay. Trong ba tiếng đồng hồ, chúng
tôi đi lang thang, chăm chú vào cái kính vạn hoa
ngàn đời thay đổi không ngừng của cuộc sống trong
đại lộ và khu bờ sông. Cuộc nói chuyện của Holmes
luôn luôn gây thích thú.
Chúng tôi trở về đường Baker lúc 10 giờ. Một
xe ngựa bốn bánh đậu trước cửa nhà chúng tôi.
- “Hừm! Một y sĩ... tôi nhận thấy thế” Holmes
nói. Ông này hành nghề chưa bao lâu, nhưng rất
bận rộn. Ông tới hỏi ý kiến chúng ta”.
ánh sáng lung linh đằng sau khuôn cửa sổ chứng
tỏ người khách đang chờ đợi chúng tôi. Tôi theo
Holmes vào nhà.
Một người xanh xao có bộ mặt dài và để râu má
vàng hoe đứng lên khi chúng tôi bước vào. Ông
ta chưa quá bước mươi hoặc ba mươi bốn tuổi, đang
nhìn nhớn nhác. Đó là thái độ của một người rụt
rè và dễ kích động: bàn tay trắng mà ông tì lên
lò sưởi khi đứng dậy khỏi ghế hẳn thích hợp với
một nghệ sĩ hơn là một y sĩ. Ông ta ăn mặc đàng
hoàng với quần áo màu sẫm. Một cái áo rơ-đanh-gốt
đen, quần màu sẫm, thắt cà vạt trang nhã.
- “Xin chào bác sĩ!” Holmes vui vẻ nói. Tôi vui
mừng được thấy bác sĩ không phải chờ chúng tôi
quá lâu”.
- Vậy là ông đã nói chuyện với người đánh xe
của tôi?
- Không. Ngọn đèn nến trên bàn đã nói. Xin mời
ông ngồi xuống và xin cho biết tôi có thể giúp
ông điều gì.
- Tôi là bác sĩ Pét-xi ở số 403 đường Brood.
- Có phải ông là tác giả của một cuốn sách chuyên
khảo về các thương tổn thần kinh không? - Tôi
hỏi.
Niềm vui sướng làm cho cặp má xanh xao của ông
ta trở thành có mầu sắc.
- “Tôi ít khi được nghe nhắc tới cuốn sách đó”
ông trả lời. “Nhà xuất bản nói nó bán rất ế. Ông
cũng là bác sĩ?”
- Bác sĩ quân y đang nghỉ phép.
- Tôi muốn chuyên về bệnh thần kinh, nhưng chúng
ta buộc phải “có gì lấy nấy”. Nhưng đó là chuyện
ngoài đề. Thưa ông Holmes, muột chuỗi sự việc
xảy ra nơi nhà tôi đã khiến tôi tới đây để xin
ông một lời khuyên.
Holmes ngồi xuống và mồi tẩu thuốc.
-Hoan nghênh ông đã đến. Câu chuyện như thế nào?
- Tôi theo học đại học Luân Đôn và các giáo sư
đã coi tôi như một đối tượng có nhiều hứa hẹn.
Sau khi tốt nghiệp, tôi tiếp tục chuyên tâm vào
việc nghiên cứu chứng giản huyết: sau chót, tôi
được tặng giải thưởng và một huân chương cho cuốn
sách chuyên khảo về những thương tổn thần kinh
mà bạn ông vừa nhắc tới hồi nãy.
“Nhưng chướng ngại chính ngăn chặn con đường
lập nghiệp của tôi là sự thiếu vốn. Muốn khởi
nghiệp, tôi bắt buộc phải định cư tại một trong
mười hai con đường trong khu sang trọng Cavendish:
tiền thuê nhà rất cao và một số đồ đạc đắt giá,
lại còn phải nuôi kẻ ăn người ở, phải nuôi một
con ngựa và một cỗ xe coi được. Điều đó vượt quá
khả năng của tôi. Tôi hy vọng sẽ ăn uống dè sẻ
trong mười năm, mới có thể gắn được tấm bảng hiệu
lên trước cửa nhà mình. Nhưng một buổi sáng, có
một người khách tên là Ba - lết đến tìm tôi. Tôi
vừa mới mời ông ta ngồi xuống là ông ta liền nói
một hơi:
- Ông có phải là cái ông Pet-xi, người vừa được
trao giải thưởng không?.......
Tôi nghiêng mình.
- “Hãy thẳng thắn trả lời tôi”, người khách nói
tiếp. “Rồi ông sẽ không phải hối tiếc. Tài năng
của ông sẽ còn đưa ông tiến xa hơn nữa. Ông có
khéo xử xự không?”
Tôi không thể mỉm cười trước câu hỏi.
- Tạm được.
- Và không có các thói hư tật xấu đấy chứ? Không
có những tính ham .... uống rượu chẳng hạn?
- Nhưng mà, thưa ông ! - Tôi kêu lên.
- Rất tốt! Hoàn toàn tốt! Nhưng tôi buộc phải
đặt ra những câu hỏi đó. Ông có tài, có đức, tại
sao không lo lập nghiệp.
Tôi nhún vai.
- “Coi nào, coi nào”, người khách nói. “Trong
đầu ông có nhiều thứ hơn là ở trong bốp. Ông nghĩ
sao nếu tôi bố trí cho ông mở phòng mạch ở đường
Brook?”
Tôi nhìn người khách với vẻ ngạc nhiên.
- “ồ, nếu như tôi làm việc đó, thì chính là vì
lợi ích của tôi, chứ chẳng phải để làm vừa lòng
ông đâu. người khách kêu lên.” Tôi sẽ hết sức
thành thật với ông. Tôi có vài ngàn bảng và tôi
muốn đầu tư. Phải, tôi muốn đầu tư vào đầu óc
ông”.
- Như thế nào?
- Cách đầu tư này ăn chắc.
- Nhưng tôi phải làm gì.
- Tôi mướn nhà. Tôi sắm đồ đạc. Tôi trả lương
cho kẻ hầu hạ. Nghĩa là tất cả mọi khoản chi tiêu.
Ông chỉ ngồi trong cái ghế bành nơi phòng khám
bệnh. Ông chia cho tôi ba phần tư tiền thu được,
ông hưởng một phần tư còn lại.
Tôi nhận lời, tới ngụ tại đường Brook và bắt
đầu hành nghề, làm theo những điều kiện mà ông
ta đưa ra. Ông ta tới ở trong nhà tôi như một
người khách trọ được hưởng bổng lộc. Tôi nhận
thấy ông ta bị yếu tim và tình trạng sức khoẻ
của ông ta cần được chăm sóc thường xuyên. Ông
ta sửa đổi hai căn phòng trên lầu thành phòng
khách và phòng ngủ để dùng riêng. Đó là một con
người kỳ quặc: ông trốn tránh xã hội và ít khi
đi ra phố. Tối nào cũng vậy, cứ đúng giờ là ông
ta lại vào phòng mạch tôi, xem sổ khám bệnh, rồi
chia tiền cho tôi và cất kỹ số còn lại vào cái
két sắt đặt trong phòng.
Việc đầu tư của ông ta có kết quả. Một vài thành
công trong những ca bệnh khó đã mau chóng đưa
tôi lên hàng đầu. Trong hai năm, tôi đã làm cho
ông ta trở thành người giàu có.
“Cách đây vài tuần, ông ta tới gặp tôi trong
một trạng thái cực kỳ bồn chồn. Ông nói với tôi
về một vụ trộm vừa mới xảy ra trong khu West End.
Ông cho tôi hay là trong vòng hai mươi bốn tiếng
đồng hồ nữa, then cửa an toàn sẽ được đặt vào
các cửa sổ và cửa ra vào nhà tôi. Sự căng thẳng
thần kinh của ông kéo dài khoảng chừng một tuần.
Luôn luôn ông đứng rình bên cửa sổ và không ra
khỏi nhà để đi dạo chơi như ông vẫn làm đều đặn
trước bữa ăn tối. Nhìn thái độ ông, tôi suy luận
rằng ông đang có một mối sợ hãi kinh khủng đối
với một ai đó hoặc một cái gì đó. Tôi nêu ra với
ông vài câu hỏi, nhưng ông tỏ vẻ hờ hững tới mức
tôi không muốn tìm hiểu thêm nữa. Thời gian trôi
qua, mối lo sợ của ông dường như tan biến dần.
Ông đã nối lại những thói quen ngày trước.
“ Cách đây hai ngày, tôi nhận được một lá thư
không đề ngày tháng và khong ghi địa chỉ người
gửi. nội dung như sau: “Một thành viên thuộc giới
quý tộc Nga sẽ rất sung sướng được Bác sĩ nhận
chăm sóc. Từ nhiều năm qua, người này bị chứng
giảm huyết. Khi được biết bác sĩ rất giỏi về môn
này, bệnh nhân muốn đến khám bệnh vào hciều mai,
lúc 6 giờ 45 phút.
“Lá thư đó làm tôi thích thú bởi vì sự khó khăn
chính trong việc nghiên cứu về bệnh giản huyết
là căn bệnh này ít có bệnh nhân để thực tập. Vậy
là tôi có mặt ở phòng mạch vào giờ hẹn. Thân chủ
tôi là một người đứng tuổi, gày gò, ung dung.
Bề ngoài khá tầm thường: chẳng có chút nào giống
với cái ý nghĩ mà chúng ta thường có về một nhà
quý phái Nga. Nhưng tôi lại ngạc nhiên nhiều hơn
về người cùng đi. Đó là một thanh niên cao lớn,
đẹp lạ lùng, với bộ mặt rầu rĩ và dữ tợn, mọt
thân hình mạnh khoẻ. Khi hai người vào phòng,
người trẻ tuổi đang giang vòng tay đỡ lấy ông
già rồi đặt ngồi xuống với một sự âu yếm và dịu
dàng.
- “Tôi xin được thứ lỗi, thưa bác sĩ”, anh ta
nói với tôi bằng tiếng Anh với một giọng nói yếu
ớt “Tôi phải cùng đi với cha tôi, vì cha tôi rất
yếu”.
Sự hiếu thảo đó làm tôi cảm động.
- Phải chẳng ông muốn ở lại bên ông cụ trong
lúc tôi chẩn bệnh.
- ồ, không! Không đời nào”, anh ta kêu lên, tay
phác ra một cử chỉ hoảng sợ. “Tôi sẽ rất đau buồn
khi phải thấy ba tôi trong những cơn cấp phát
kinh hoàng đó. Hệ thần kinh của tôi rất nhạy cảm.
Tôi xin ngồi ở phòng đợi”.
”Người thanh niên bỏ ra ngoài. Tôi nói chuyện
với người bệnh và ghi chú. Ông già không thôngminh,
những câu trả lời của ông thường tối nghĩa, tôi
cho là ông không đủ từ ngữ tiếng Anh. Tuy nhiên,
bất thình lình, trong lúc tôi đang lúi cúi ghi
chép, thì ông ngưng không trả lời. Tôi ngửng đầu
lên, thấy ông ta ngồi thẳng trong ghế bành mà
ngó nhìn tôi, mặt ông tái mét, cứng đơ: con bệnh
lại tái phát. Tôi đếm số mạch đập và đo nhiệt
độ của người bệnh, cơ bắp đã cứng. Tôi khôn phát
hiện ra điều bất thường đặc biệt nào. Trạng thái
của ông phù hợp với điều mà những cuộc quan sát
trước đó đã cho tôi biết. Bệnh này trị bằng cách
cho xông chất nitrat amyl. Tôi tự nhủ rằng mình
đang gặp một cơ hội tuyệt vời để chứng tỏ sự hữu
hiệu. Vì chai thuốc đặt ở tầng dưới trong phòng
thí nghiệm, tôi để thân chủ ngồi đó, chạy đi lấy.
Phải mất năm phút mới tìm ra nó: khi trở lại phòng
mạch thì người bệnh đã bỏ đi.
”Tôi chạy ra ngoài. Người con trai cũng đã bỏ
đi. Cánh cửa ra vào được khép lại, nhưng không
đóng kín. Người đầy tớ, kẻ đưa khách vào, mới
vào làm và lại hơi đần độ. Y cứ ở bên dưới và
chỉ lên lầu để chỉ đường cho người bệnh hoặc khi
tôi gọi chuông. Y chẳng nghe thấy gì và chúng
tôi lúng túng trong sự bí mật hoàn toàn. sau đó
một lát, ông Ba - lết trở về sau khi đi dạo. Tôi
không nói với ông một lời nào về sự việc xảy ra.
”Tôi đinh ninh mình sẽ chẳng bao giờ gặp lại
người Nga nọ cùng cậu con trai! Thế mà chiều nay
họ lại tới phòng mạch tôi.
Tôi phải xin lỗi ông nhiều vì đã bỏ đi bất thình
lình ngày hôm qua, thưa bác sĩ! - Thân chủ của
tôi nói.
- Quả thật việc đó làm tôi hơi ngạc nhiên...
- Khi ra khỏi cơn cấp phát, đầu óc rối rắm, tôi
không còn nhớ gì về điều đã xảy ra trước đó. Tôi
thấy mình tỉnh lại trong một căn phòng lạ, thế
là tôi bỏ đi và tôi đã đi ngoài phố như đi trong
sương mù.
- ”Còn, tôi“, người con trai nói thêm, ”khi thấy
ba tôi đi ra ngoài, tôi tưởng là cuộc khám bệnh
đã xong. Tôi chỉ biết sự thật khi đã về tới nhà“.
- ”Vậy thì“, tôi cười, ”chẳng có gì là phiền
hà cả. Bây giờ, ông có thể lui ra ngoài phòng
khách, tôi tiếp tục chẩn đoán cho thân phụ ông“.
Trong vòng nửa tiếng đồng hồ, tôi khám xong,
kê toa. Sau đó ông ra về, vịn tay vào người con
trai.
”Một lát sau, Ba-lết về nhà và leo lên phòng.
Liền ngay sau đó, tôi nghe tiếng chân ông lao
xuống cầu thang và ùa vào trong phòng mạch tôi
như một viên đại bác.
- Ai đã vào phòng tôi? - Ông ta hét lên.
- Không ai cả.
- Ông nói dối! Hãy lên mà xem!
”Tôi bỏ qua lời lẽ lỗ mãng của ông ta. Khi lên
tới nơi, ông chỉ cho tôi thấy nhiều vết chân trên
tấm thảm màu nhạt.
- Đây đâu có phải là các dấu chân của tôi - Ông
ta kêu toáng lên.
”Quả thật đó là những dấu chân mới có. Nó lớn
hơn dấu chân của ông ta. Buổi chiều đó trời mưa
nhiều, khách đến nhà tôi đều là bệnh nhân. Vậy
là, trong lúc tôi đang khám bệnh cho người cha,
thì anh thanh niên đã rời phòng đợi và đã leo
lên phòng của ông Ba-lết. Không có nơi nào bị
đụng tới hoặc bị lấy đi, nhưng rõ ràng căn phòng
đã bị xâm nhập.
”Balết bị kích động cực kỳ mạnh mẽ. Ông ngồi
sụp xuống ghế bành và khóc. Phải rất lâu tôi mới
làm ông tỉnh lại đôi phần. Ông ta khuyên tôi đến
đây để gặp ông, thưa ông Holmes. Nếu ông vui lòng
đi cùng với tôi, có thể ông sẽ trấn an được ông
ấy“.
(Hết Phần 1 ... Xin xem tiếp Phần
2)