Một vở bi hai kịch đã hạ màn, đánh dấu một giai
đoạn xấu xa tội lỗi trong cuộc đời riêng tư của Võ Hậu.
Nhưng để bù lại , chính sách cai trị của bà mỗi ngày một trở nên
nhân đạo hơn . Bè lũ quan lại hung tàn, dốt nát đã tan rả và chế
độ khủng bố không còn nữa. Tên ác ôn duy nhất còn sống sót , họ
Lại , cũng đã bị đổi đi xa .
Sau vụ Thừa Tự vu khống Thái tử Đán, bà rất chán ghét hắn. Đối
với bà , bộ mặt của Thừa Tự chỉ còn đồng nghĩa với một chuyện "khôi
hài đen" . Hắn là hiện thân của sự hảm tài, quê mùa, hung hăng
ngu xuẩn và bợ đỡ. Hắn đã làm bà vỡ mộng, không còn hy vọng gì ở
một triều đại huy hoàng của bà họ Võ . Bà bắt đầu chú ý hơn đến
một người cháu khác : Võ Tam Tự .
Năm 696 , Rốt cuộc, Võ Hậu bảy mươi mốt tuổi, bà trở nên một
người lớn , không còn những phút bốc đồng như trẻ con nữa. Bà đã
ổn định cả thể xác lẫn tinh thần. Bà cho triệu hồi các hiền thần
mà bà vẫn ngấm ngầm khâm phục như Địch Nhân Kiệt , Hứa Viễn
Chung, Hứa Ngọc Cung, v.v.
Trước kia bà để hết tâm trí lo củng cố địa vị thực hiện tham
vọng riêng tư, nên bà đã bỏ lỡ cơ hội trở nên một nữ hoàng vĩ
đại . Giờ đây bà quyết định tổ chức lại triều đình . Không phải
chủ tâm bà muốn làm một cuộc cải cách, nhưng bà muốn có nhiều
giờ rảnh rỗi để hưởng thụ những lạc thú hấp dẫn hơn cả mối tình
lãng mạn với nhà sự điên. Thâm tâm bà chỉ muốn sống thật lâu,
tác quái thật nhiều, luôn chiến thắng, ăn mừng và ân ái.
Việc triều chính bà đã trải qua nhiều rồi. Bà không muốn bận tâm
thêm nữa. Bà sẽ giao việc cai trị cho các hiền thần giàu khả
năng và kinh nghiệm .
Như vậy còn gì hơn Địch Nhân Kiệt được phong làm Đô Ngự Sử . Ông
lựa một số người lỗi lạc nhất để cộng tác với ông . Hứa Ngọc
Cung được chọn làm Phó Đô Ngự Sử. Ngọc Cung, như đã nói ở một
đoạn trước , là một vị Pháp quan cương trực. Ông đã dám tranh
luận với Võ Hậu, bênh vực mẹ vợ của Đán vì bà này cầu nguyện cho
cô con gái chết một cách bí mật ở trong cung , Đào phi bị Võ Hậu
thủ tiêu như đã kể ở chương 20.
Riêng Nguỵ Viễn Chung, nhân vật kiêu hùng cứng đầu cứng cổ nhất
, cũng trở về giữ chức Thị Trung . Nhìn thấy ông người ta liên
tưởng đến một cây cổ thụ sống sót sau một trận bão , ba trận bão
mới đúng .
Khi ông về chầu, Võ Hậu hỏi :
- Sao khanh gặp hết rắc rối nọ đến rắc rối kia như vậy?
Viễn Chung hỏm hỉnh trả lời:
- Thần là một con nai tơ , họ Lại và họ Châu lại thích món nai
hầm. Thần biết làm sao bây giờ .
Với những khuôn mặt như Nhân Kiệt , Viễn Chung,. triều đình đã
bước qua giai đoạn tối tăm nhất.
Võ Hậu quả có cặp mắt tinh đời khi chọn những người này. Để Nhân
Kiệt làm cột trụ của triều đình là điều hợp lý , nhưng bà đã
quên mất một chuyện, Nhân Kiệt từng nói với họ Lại : Là thần tử
trung thành của nhà Đường , tôi vui lòng chịu chết.
Cờ đã đến tay Nhân Kiệt, ông có toàn quyền hành động. Thêm vào
đó Võ Hậu rất tin cậy ông. Với tài hùng biện và giọng nói dễ
nghe , ông đưa ra kiến nghị hoặc tiến cử người nào Võ Hậu cũng
nghe theo . Khoảng hai ba chục triều thần là người của ông, kể
cả Tống Cảnh và Diêu Sủng, hai vị quan tuổi trẻ tài cao .
Ngự Sử đài do ông cầm đầu không còn sợ bị Thừa Tự lợi dụng làm
công cụ để qua mặt luật pháp như trước kia nữa.
Sau một thời gian bị đổi đi xa, họ Lại vận động và được trở về
kinh đô, nhưng chỉ giữ một chức quan nhỏ tại đây . Gã và Thừa Tự
không còn gắng bó như trước. Gã đang kiếm cách hảm hại Thừa Tự
với hy vọng phục hồi quyền lực cũ, nhưng không may cho gã, câu
chuyện dính líu cả Công chúa Thái Bình . Vì bất đắc chí , gã trở
nên nông nổi thiếu thận trọng.
Hồi đó, Thừa Tự và Công chúa Thái Bình làm vài chuyện lem nhem
khiến thiên hạ đàm tiếu không ít.
Chẳng hạn việc Thừa Tự cướp vợ người khác đến nỗi người vợ phải
tự tử và người chồng làm thơ khóc vợ. Bài thơ này truyền từ
miệng người này đến miệng người kia, cả nước đều biết.
Họ Lại vô tình hùa theo dân chúng nói xấu Thừa Tự và Công chúa
Thái Bình và đây là lầm lỗi lớn trong đời gã .
Thừa Tự là kẻ hữu dõng vô mưu , nhưng Công chúa Thái Bình không
phải là người dễ chọc. Công chúa lập tức xếp đặt để họ Lại phạm
một lúc mấy tội nặng : cưỡng đoạt , hối lộ, bất công, cướp vợ
người, v.v.
Khi họ Lại bị bắt , toàn thể dân chúng Lạc Dương vui mừng hớn
hở. Mọi người đều muốn uống máu, nhai xương gã cho hả dạ. Gã đã
giết không biết bao nhiêu người và phá tan vô số gia đình vô
tội.
Hứa Ngọc Cung và các Pháp quan khác buộc tội gã dễ dàng. Bản án
của gã được gửi lên Võ Hậu để bà phê chuẩn, nhưng đã mấy ngày bà
vẫn chưa đả động tới.
Toàn thể dân chúng Kinh đô đều nôn nóng chờ đợi quyết định của
bà. Họ thắc mắc không hiểu số phận của họ Lại sẽ ra sao ? Nếu gã
bị xử tử thì bao giờ mới hành quyết .
Trong khi đó, tên hầu cận của Võ Hậu cũng sốt ruột không kém. Y
từng bị họ Lại bắt, và suýt bị giết. Y vẫn căm họ Lại từ lâu .
Một hôm y đánh xe cho Võ Hậu dạo chơi và lựa lời nhắc khéo bà :
- Sao Bệ Hạ chưa phê bản án của họ Lại ? Dân chúng đang nóng
lòng chờ đợi.
- Gã có công lớn với triều đình. Ta còn đang xét lại.
- Nhưng tội của gã chất cao như núi. Các oan hồn đang lởn vởn
khắp nơi . Tất cả triều thần cũng đang mong đợi sự chấp thuận
của Bệ Hạ .
Họ Lại bị bịt miệng và đem ra pháp trường.
Từ sáng sớm một biển người đã túc trực quanh pháp trường để chờ
xem cuộc hành hình một tên ác ôn chuyên hành hình người khác.
Khi đầu họ Lại rơi xuống , đám đông bổng rú lên vang động một
góc trời. Họ reo họ như những người điên . Họ vui mừng vì từ đây
họ sẽ ăn ngon, ngủ kỹ, không còn những đêm mất ngủ vì chợt nhớ
tới hình ảnh của họ Lại. Tên hung thần cuối cùng đã ra đi . Họ
xông vào pháp trường cướp thi thể của họ Lại. Họ cấu xé, họ đạp,
họ đá cái xác không hồn : cho đến khi chỉ còn là đống thịt xương
nhầy nhụa. Có người còn móc mắt hay vặn một khúc xương của họ
Lại rồi ném xuống một cách hả hê .
Đến bây giờ Võ Hậu mới hiểu rõ thế nào là lòng căm phẫn của dân
chúng. Để vỗ về họ , Võ Hậu xuống chiếu tru di cả gia quyến họ
Lại.
Sau cái chết của tên hung thần, bầu không khi trở nên êm ả khác
thuờng, không còn cảnh tố cáo hãm hại lẫn nhau .
Võ Hậu lấy làm ngạc nhiên vì không thấy các triều thần thi nhau
báo cáo về các cuộc phản loạn như trước nữa. Thừa Tự cũng hết
lộng hành và mọi người đều cảm thấy dễ thở .
Trong thời kỳ khủng bố, quần thần lúc nào cung nơm nớp lo sợ.
Mỗi buổi sáng khi vào triều, họ thường dặn dò vợ con : Không
biết hôm nay trong triều sẽ xảy ra chuyện gì và chiều nay ta có
về được đến nhà không ?
Dù là quan to họ có thể bị bắt bất cứ lúc nào vì tội phản nghịch
; và một khi bị bắt, chắc chắn họ sẽ ra đi không bao giờ trở
lại.
Thừa Tự hết nơi bám víu .
Bước đầu của Nhân Kiệt là giải quyết dứt khoát việc chọn
người kế vị . Thừa Tự không hy vọng gì tranh ngôi Thái Tử vì bao
nhiêu công trình sắp đặt của hắn trong một phút đã trôi theo
dòng nước . Vì một sự bất cẩn , họ An đã tự mổ bụng và làm lộ âm
mưu vu khống Thái tử Đán của hắn. Hơn nữa, Nhân Kiệt đang vận
động để Triết và Đán lần lượt nối ngôi Võ Hậu. Việc này tuy khó
nhưng theo Nhân Kiệt không phải là không làm được. Trong khi đó
Võ Hậu cũng chợt nhận ra tình thế không ổn .
Làm thế nào một người đàn bà có thể lập ra một triều đại mà
không cần đến con trai làm người kế nghiệp ?
Vấn đề thật nan giải. Con bà họ Lý , còn cháu bà họ Võ. Không lẻ
bà truyền ngôi cho cháu mà không truyền ngôi cho con ? Tuy bà có
gán họ Võ cho Đán, nhưng đó chỉ là giả tạo . Dù sao chàng vẫn
thuộc họ Lý và là người của nhà Đường.
Võ Hậu suy nghĩ rất nhiều. Bà có hơn mười người cháu. Bà muốn
truyền ngôi lại cho Thừa Tự hoặc Tạm Tư vì chúng là cháu nội của
thân phụ bà. Nhưng cứ mỗi lần bà trông thấy mặt chúng, trái tim
bà như cứ chìm hẳn xuống. Điệu bộ của chúng vừa có vẻ bợ đở, vừa
có vẻ hợm hỉnh , khúm núm với người trên , hống hách với kẻ
dưới. Càng kiểu cách bao nhiêu , chúng càng làm cho mọi người
chán ghét khinh bỉ bấy nhiêu .
Riêng Nghi Tăng , một người cháu khác, tuy có cao vọng nhưng
thân hình loắt choắt, xác xơ, không khác gì một người bù nhìn
cắm ở ngoài ruộng để doạ đám chim xuống ăn thóc.
Những người còn lại trông còn tệ hơn Nghi Tăng . Chúng ăn mặc
cách nào cũng giống bộ xương khô, chẳng có nét nào giống một vị
Hoàng đế. Ngoài ra, chúng chỉ là một bọn hèn nhát, ngu xuẩn và
vô học.
Trong đám cháu. Võ Hậu tương đối ưa Tam Tư hơn cả. Bà muốn lập y
làm Thái tử và hỏi ỷ kiến quần thần.
Nhân Kiệt cực lực phản đối.
Ông đánh đòn tâm lý :
- Bệ Hạ nên chọn một trong các Hoàng tử làm người kế nghiệp. Như
vậy sau này bài vị của Bệ Hạ mới được đặt trong nhà Thái miếu và
thờ phụng đúng lễ nghi đời này qua đời khác . Các Hoàng đế chỉ
thờ cha chú , chưa có vị Hoàng đế nào thờ dì -em mẹ- tại nhà
Thái miếu. Ngoài ra xin Bệ Hạ hãy xét lại xem , con thân hay
cháu thân hơn ? Dù con có ngỗ nghịch, nhưng chưa chắc cháu đã
nhớ ơn dì mãi mãi.
Cũng như trăm ngàn người đàn bà khác, Võ Hậu bắt đầu lo rằng khi
chết đi sẽ rơi vào cảnh mồ hoang mả lạnh, quanh năm không ai
hương khói thờ phụng. Bà rất sợ phải làm hồn ma đói khát. Ngoài
ra, Võ Hậu linh cảm thấy những người như Tam Tư hoặc Thừa Tự rất
có thể sẽ quên hoặc làm nhục bà khi bà nằm xuống. Bà rất khâm
phục lý luận xác đáng của Nhân Kiệt nhưng bà vẫn chưa đầu hàng.
Bà nói :
- Ấy là việc riêng trong gia đình ta . Ta sẽ quyết định .
Nhân Kiệt bồi thêm một đòn nữa :
- Xin Bệ Hạ đừng quên rằng tất cả thiên hạ đều thuộc về Bệ Hạ.
Vậy đâu còn chuyện riêng hay chuyện chung nữa. Vấn đề chọn người
kế vị ảnh hưởng lớn đến Hoàng tộc cũng như trăm họ trong nước.
Nó liên quan đến sự an nguy của xã tắc và phải được giải quyết
một cách minh bạch. Hoàng tử Triết và Đán do chính bệ hạ sinh
ra, dĩ nhiên Bệ Hạ nên chọn làm người nối nghiệp.
Đã từ lâu Võ Hậu lưỡng lự trong vấn đề này. Giờ đây bà bắt đầu
cảm thấy Nhân Kiệt có lý. Bà phải chọn hoặc làm mẹ hoặc làm dì
của vị vua tương lai, đằng nào an toàn hơn ?
Một ngày kia bà hỏi Nhân Kiệt :
- Giữa Triết và Đán, nên chọn ai ?
Vẫn với lối lập luận vững chắc, rõ ràng, Nhân Kiệt trả lời :
- Dĩ nhiên nên chọn Triết vì Triết là anh .
Hoàng tử Triết , hiện là Lư Lăng Vương, đã xa Võ Hậu mười bốn
năm liền. Nhờ lời đề nghị của Nhân Kiệt, Triết và vợ được triệu
hồi về Kinh đô , nhưng việc nãy được giữ bí mật.
Mọi người chỉ biết láng máng rằng Triết bị bệnh và phải về Kinh
đô để chữa.
Riêng Triết là một con chim đã bị tên, thấy cây cung là sợ.
Chàng tuân lệnh trong sự sợ hãi lo âu . Chàng không hiểu lần này
về Kinh đô, số phận chàng sẽ ra sao ?
Một lần nữa Nhân Kiệt vào cung để nhắc nhở Võ Hậu nên có ý định
dứt khoát. Ông hồ nghi , không hiểu tại sao Võ Hậu lại phải giữ
bí mật chuyện triệu hồi Triết về làm Thái tử. Bà còn có ẩn ý gì
chăng ?
Nhân Kiệt lại phải dùng đến tài hùng biện của mình để thuyết
phục Võ Hậu.
Ông khéo léo khơi động tình mẫu tử đang tiềm tàng trong lòng bà.
Cuối cùng bà nghe theo lời ông, không hiểu vì tình mẫu tử thiêng
liêng hay vì bà muốn sau này có người hương khói phụng thờ.
Bà lên tiếng gọi Triết, và chàng bước ra từ sau một tấm màn.
Bà thân mật nói với Nhân kiệt :
- Ta trả Thái tử cho khanh đó ?
Nhân Kiệt và Triết đều quì xuống tạ ơn .
Nhân Kiệt không quên chúc mừng bà đà có một quyết định sáng
suốt.
Ông nói :
- Chuyện này không nên giữ bí mật.
- Khanh có ý kiến gì hay ?
- Theo hạ thần, Bệ Hạ nên cho dân chúng chứng kiến cuộc trở về
của Thái Tử, Bệ hạ nên tổ chức một cuộc tiếp đón long trọng để
ngôi Thái Tử được công khai thừa nhận.
Võ Hậu nhất nhất nghe theo sự xếp đặt của Nhân Kiệt.
Cuộc tiếp đón Thái Tử được tổ chức vào tháng ba năm 698.
Quá thất vọng vì giấc mộng làm vua đã tan theo mây khói, Thừa Tự
sinh bệnh và chết vào tháng mười một năm đó .
Riêng Đán rất vui lòng nhường ngôi Thái Tử cho Triết.
Năm sau tôi và các con của chú Đán rất vui mừng được rời khỏi
hậu cung để sống đời tự do như trước. Lúc đó tôi đã hai mươi
chín tuổi và đương kim Thánh Hoàng - con của chú Đán - mới mười
bốn tuổi .
Tôi cảm thấy mình không khác một con chim vừa sổ lồng. Đáng lẽ
tôi phải rất khích động vì được tự do dạo phố, nhìn lại các cửa
tiệm của các khu dân cư đông đúc, nhưng sự thật trái lại. Dường
như lòng tôi đã nguội lạnh từ lâu . Mọi việc trên đời đối với
tôi đã trở nên tầm thường. Phải mất mấy năm trời tôi mới bỏ được
thói quen ít nói, thận trọng và nhút nhát, để sống lại cuộc đời
bình thường.
Địch Nhân Kiệt đã già. Cuộc đời ông là một chuỗi ngày tận tuỵ hy
sinh cho xã tắc. Võ Hậu rất kính nể ông và coi ông như người
trong Hoàng tộc. Trong tất cả các cuộc họp mặt, ông đều được đặc
biệt tôn kính. Võ Hậu không gọi ông bằng tên hay bằng chức vụ,
mà gọi ông là Quốc Lão để tỏ rõ địa vị cao quí của ông .
Tuy Triết đã được chọn làm người kế vị . Nhân Kiệt thấy rõ sẽ
còn xung đột giữa họ Lý và họ Võ , vì quyền hành vẫn do họ Võ
nắm giữ . Ông tự hỏi cuộc xung đột sẽ kết thúc ra sao ? Nhưng có
một điều ông biết chắc là phải cần đến những người tích cực hoạt
động và can đảm phi thuờng mới có thể giải quyết vấn đề. Võ Hậu
triệt để nghe lời tiến cử của ông , nên xung quanh ông đã có môt
đám người dám nói dám làm; sẳn sàng đoàn kết để đương đầu với
mọi biến cố . Còn ai giàu kinh nghiệm và can đảm hơn Nguỵ Viễn
Chung . Còn ai hăng say với nhiệm vụ bằng Diêu Sủng và Tống Cảnh
.
Nhưng điều khiến cho Nhân Kiệt bận tâm hơn cả là làm thế nào lật
đổ nhà Chu . Ông cần phải có những người tâm phúc.
Người đầu tiên ông nghĩ tới là Trương Giản Chi, một bạn thân từ
hồi còn nhỏ. Hiện thời Giản Chi chỉ giữ một chức quan nhỏ. Nhân
Kiệt biết rõ Giản Chi là người thâm trầm, ít nói, nhưng tài ba
xuất chúng. Hai người có chung một ý nguyện khôi phục nhà Đường.
Một ngày kia Võ Hậu bảo Nhân Kiệt tìm một người có khả năng để
giữ một nhiệm vụ quan trọng.
Nhân Kiệt hỏi :
- Tâu Bệ Hạ, người đó phải như thế nào ?
- Y phải tài ba hơn người , nghĩa là phải nghĩ và hành động
trước người khác.
- Nhiệm vụ của người đó là gì, tâu Bệ Hạ ?
- Y phải văn võ kiêm toàn, vừa có thể điều khiển việc triều
chính, vừa có thể làm Nguyên soái nơi trận mạc.
- Vậy thì không ai bằng Trương Giản Chi .
Không hiểu Võ Hậu nghĩ sao, bà hạ lệnh cho Giản Chi về giữ chức
Trưởng quan tại một quận thuộc Kinh đô . Tuy chức vụ này quan
trọng nhưng chưa được như lời Võ Hậu nói. Có lẻ bà muốn thử tài
Giản Chi .
Một ngày khác Võ Hậu lại bảo Nhân Kiệt tìm người tài giỏi để
trọng dụng.
Nhân Kiệt nói :
- Hạ thần đã tiến cử Giản Chi rồi mà.
- Trẫm đã dùng y rồi.
- Không phải như vay. Thần tiến cử y làm Thừa tướng chứ không
phải làm một chức quan nhỏ như vậy.
Võ Hậu phong Giản Chi làm Phó thượng thư bộ Hình. Thế là ông trở
nên nhân vật quan trọng.
Nhân Kiệt cảm thấy mình đã già và chẳng còn sống được bao lâu
nữa. Ông biết ông sẽ ra đi trong sung sướng vì trong cuộc cờ
chính trị ông đã đi những nước cao và đang thắng thế, phần còn
lại ông phó mặc cho Trời. Có lẽ Trời không nỡ phụ lòng ông . Sau
này chính những người do ông tiến cử như Giản Chi, Diêu Sủng,
Kỉnh Huy, Quang Ngạn Phạm, Thôi Ngươi Huy, Viên Thứ Kỷ thành
công trong việc khôi phục nhà Đường.
Năm 700, sau khi Nhân Kiệt trăn trối những việc phải làm cho
Giản Chi, Địch Nhân Kiệt nhắm mắt từ trần. Lúc đó ông bảy mươi
mốt tuổi.
Bộ óc lớn nhất thời đại không còn nữa !
|