Ðêm khuya thanh vắng.
Chí Tường ở trong căn nhà nhỏ của chàng, miệt mài nhào nắn
những khối đất sét mềm mại, chàng làm ra hình mẫu thô sơ của
một bàn tay, hai bàn tay, ba bàn tay, bốn bàn tay, những đốt
ngón tay thô kệch, những vết tích chằng chịt trong lòng bàn
tay, những lằn nứt rám khô trên mu bàn tay ... hơi ngẩng người
ra một chút, đột nhiên, chàng nhớ đến bàn tay của ông già Cao,
lòng bàn tay đã bị màu da thuộc, nhuộm đều không phai, mu bàn
tay chứa đầy những lớp da nhăn nheo và nổi gân chằng chịt,
những ngón tay tuy rằng già nua, cằn cỗi, nhưng vẫn còn tràn
đầy sức sống! Chàng bỏ công việc sang một bên, cất cao giọng
kêu lên:
- Tiểu Lệ Chi!
Ðan Lệ đang nằm co quắp trên chiếc ghế salon dài, đúng ra,
nàng đang nằm tựa vào đó, nói chuyện với Chí Tường, thế nhưng,
Chí Tường chỉ lo cắm đầu vào đống đất sét, không hề chú ý gì
đến những lời nói của nàng, nàng cảm thấy vô vị quá, mệt mỏi
quá, thế là, nàng nằm co quắp ở đó, ngủ thiếp đi!
Nghe tiếng gọi của Chí Tường, nàng giật mình tỉnh dậy trong
giấc mơ. Nàng đang nằm mơ, trong giấc mơ, cha mẹ nàng đang
chảy nước mắt, khuyên nàng trở về, trở về trong vòng tay ấm áp,
bảo bọc của cha mẹ, tại sao lại phải ở đây để chịu cực, chịu
khổ như thế nàỷ Tại sao lại phải ở đây để chịu đựng sự dày vò
của hai anh em có tính tình "khó chịu", "bướng bỉnh", "cứng
đầu, cứng cổ" như thế này! Thế là, nàng vừa khóc vừa chạy đến
với mẹ, chạy đến với cha, chạy đến thành phố Gevena, khu đất
có danh xưng "vườn hoa thế giới"! Còn đang cắm đầu cắm cổ chạy
đi, chạy đi ... tiếng kêu "Tiểu Lệ Chi" của Chí Tường như một
tiếng sét đánh ngang tai, nàng giật mình tỉnh mộng, cả người
toát đầy mồ hôi lạnh, từ trên bộ ghế salon nhảy dựng lên, nàng
chới với đưa tay về phía Chí Tường, kinh hoàng kêu lên:
- Chí Tường! Em không muốn rời xa anh! Em không muốn! Cho dù
có phải chịu cực, chịu khổ để ở với anh, em cũng cam lòng nhận
chịu! Chí Tường, đừng nên để ba mẹ bắt em trở về, em là của
anh! Em là của anh!
Chí Tường ngạc nhiên, trừng mắt nhìn vào đôi bàn tay đang
hướng về phía mình, đôi bàn tay dịu dàng, mềm mại, trắng muốt,
thon dài, thế nhưng, đôi bàn tay mềm yếu đó, sao lại có một
sức kêu gọi, quyến rũ mạnh mẽ đến như thế! Chàng bước tới bên
nàng, đôi con mắt ngây dại, nhìn trừng trừng vào nàng, chàng
nắm chặt lấy những ngón tay ngọc ngà, quý báu đó, cúi đầu
xuống, chàng nhìn chằm chặp vào đôi bàn tay nàng, nhìn thật tỉ
mỉ, chăm chú, với một tâm tình xúc động không thể giải thích
được, chàng nhìn như nghiên cứu đôi bàn tay nàng. Ðan Lệ hoàn
toàn tỉnh hẳn rồi, nàng hoang mang đưa mắt nhìn Chí Tường, khẽ
nhíu đôi chân mày, nàng cất tiếng hỏi:
- Chí Tường! Anh đang làm gì vậỷ
Chí Tường ngẩng đầu lên, sắc mặt chàng ửng đỏ, đôi mắt long
lanh, cả gương mặt chàng tràn đầy ánh sáng của sự xúc động,
phấn khởi và hăng hái, nồng nàn. Chàng nhìn nàng trừng trừng,
sau đó, ôm nàng thật chặt vào lòng, chàng hôn nàng:
- Tiểu Lệ Chi! Em có biết, tất cả những thành công, tình yêu,
vận mệnh, sức mạnh ... của nhân loại nằm ở đâu không? Ðều nằm
trong bàn tay của chúng ta! Tiểu Lệ Chi! ...Chàng dùng đôi bàn
tay to lớn, bết đầy đất sét của mình, ôm gọn đôi bàn tay nhỏ
nhắn, trắng trẻo, mịn màng của nàng, nói tiếp:
- ... Tiểu Lệ Chi, từ đây về sau, em sẽ không còn phải lo sợ,
không còn phải nghi ngờ, em ở trong tay anh, anh cũng ở trong
tay em, vận mệnh của chúng ta, ở trong bàn tay của hai đứa
chúng ta! Vận mệnh của một đám người chúng ta, ở trong bàn tay
của chính chúng ta! ... Tiểu Lệ Chi! Anh yêu em!
Chàng lại hôn nàng, thành khẩn và nghiêm trang.
Ðôi tròng mắt của Ðan Lệ chứa đầy nước mắt, nàng không thể
nghiệm được hết ý nghĩa của những lời nói của Chí Tường, thế
nhưng, sự phấn khởi của chàng, sự xúc động của chàng đã lây
sang nàng, cùng cái ánh sáng và sức sống thật sự toát ra từ
người chàng trong khi sáng tạo đã lây sang nàng. Nàng vò vò
mái tóc rối bời của chàng, chiếc cằm lởm chởm mớ râu chưa cạo
của chàng, và những ngón tay thô kệch của chàng, nàng hôn lên
trán chàng một nụ hôn nồng nàn, sâu đậm. Ðẩy chiếc mềm đắp
trên người sang một bên, nàng nói:
- Em nghĩ, đêm nay chắc là anh sẽ không ngủ đâu, tốt nhất là
em đi làm cho anh một bình café thật nóng!
Nàng đứng dậy, đi pha café. Còn chàng? Chàng lại trở về với
hai đôi bàn tay vừa nhào nắn ban nãỵ Một ý niệm mới đang nhanh
chóng thành hình trong óc chàng. Chàng cầm cái hình tượng mới
phôi thai đó, bóp nát đi, rồi lại bắt đầu nhào nặn cái mớị
Ðan Lệ đưa lên một ly café nóng hổi, thơm phưng phức để trên
bàn chàng, chàng nhìn mà không thấy, vẫn tiếp tục làm việc như
điên, như dạị Ðan Lệ đưa mắt nhìn vào đống đất sét không có gì
gọi là xuất sắc, gần như thật xấu xí đó, trong lòng nàng mơ hồ
nghĩ ngợi, có thể, từ đây về sau, đó sẽ là đời sống của nàng.
Ðất sét, điêu khắc, sự cuồng nhiệt, một người chồng không biết
trời biết đất khi làm việc ... cho dù mình đi ngang qua chàng,
cũng chưa chắc gì chàng đã nhìn thấy mình. Thế nhưng, trong
tận cùng sâu thẳm của tâm hồn chàng, mình lại là căn nguyên,
nguồn cội của tất cả sức mạnh của chàng. Nghĩ đến đây, đột
nhiên nàng cảm thấy, tất cả những sự ấu trĩ của nàng trước
đây, đã bỏ đi thật xa, thật xạ Một con người trưởng thành, đổi
mới, một "cái tôi" hoàn toàn mới mẽ đã hình thành ngay trong
khoảnh khắc đó. Nàng ôm chiếc mền ngồi trên bộ ghế salon, nhìn
chàng trân trối, nhìn chàng như ngây như dại, người đàn ông
này! Chưa chắc gì sẽ trở thành một nghệ thuật gia vĩ đại, chưa
chắc gì chàng sẽ nổi tiếng khắp cùng thế giới! Thế nhưng,
người đàn ông này, đã tạo dựng nên toàn bộ thế giới của nàng!
Tựa người vào nệm ghế salon, nàng mang theo một tâm tình gần
như thỏa mãn, thoải mái, dần dần đi vào giấc mộng, giấc mộng
lần này, không có Geneva, không có vườn hoa thế giới, chỉ có
bàn tay của Chí Tường, đang nắm chặt lấy tay nàng, đôi bàn tay
cho nàng sức sống, cho nàng hơi ấm, cho nàng tình yêu, cho
nàng hạnh phúc!
Ngủ một giấc thức dậy, mặt trời đã lên đầy cửa sổ, ánh sáng
chan hòa khắp mọi nơi trong phòng, nàng ngồi dậy, một tờ giấy
rớt ra từ người nàng, nàng cúi người nhặt lên, trên đó là nét
chữ viết thật nhanh của Chí Tường:
"Tiểu Lệ Chi:
"Anh đi làm đây! Em ngủ thật ngon, thật đẹp. Em yêu! Em không
biết là em đã đem đến cho anh biết bao nhiêu niềm hoan lạc và
sức sống trong cuộc đời!
"Chí Tường"
Nàng đọc mảnh giấy đó, đọc đi rồi đọc lại, đôi tròng mắt nàng
vương đầy ngấn lệ. Sau đó, nàng nhảy dựng lên, chạy đến bên
bàn, nhìn vào thành tích làm việc suốt đêm của chàng. Trong
khoảnh khắc đó, nàng ngẩn ngơ cả ngườị
Ở giữa bàn, là một hình tượng bằng đất sét còn đang ở dạng
phôi thaị Ðó là một tác phẩm vô cùng kỳ lạ, một tác phẩm không
thể tưởng tượng nổi! Ðó là năm đôi bàn tay của người!
Bàn tay đàn ông, ông già, đàn bà, tất cả là mười bàn tay, tất
cả đều đưa thẳng lên trời cao, mạnh mẽ và tràn đầy sức sống,
hình như đang kêu gọi gì đó với trời cao, mà cũng như đang
muốn chụp bắt gì đó trên khoảng trời xanh bao la, rộng lớn,
càng như thể một hành động thị uy, kêu gọi: thế giới này ở
trong tay chúng tôi! Thế giới này ở trong tay chúng tôi! Thế
giới này ở trong tay chúng tôi!
Ðan Lệ ngồi xuống chiếc ghế bên cạnh bàn, thành khẩn, xúc
động, nàng nhìn trừng trừng vào những bàn tay trước mặt, không
một chớp mắt, trong khoảnh khắc đó, nàng đã hiểu ra được rất
nhiều, rất nhiều, những bàn tay này, là của Chí Viễn, của Chí
Tường, của ông già, của Ức Hoa, và của cả nàng. Nàng rưng rưng
lệ nhìn vào tác phẩm còn phôi thai đó, nghĩ đến những lời Chí
Tường nói với nàng ban tối:
- Tiểu Lệ Chi, em có biết tất cả những sự thành công, tình
yêu, vận mệnh, sức mạnh ... của nhân loại, đều nằm ở đâu
không? Ðều ở trong bàn tay của chúng ta!
Ðó chính là bàn tay của chúng ta! Bàn tay của nhân loại! Nàng
lặng lẽ nhìn vào tác phẩm đó của Chí Tường, cái tâm tình xúc
động đó của nàng, đang từ từ lan rộng ra từ tận cùng thâm sâu
của tâm hồn nàng, dần dần thăng hoa thành một thứ tâm tình gần
như tôn kính và sùng bái!
xxxxxxx
Rất nhiều ngày tiếp theo sau đó, Chí Tường cuồng nhiệt tập
trung tinh thần vào những đôi "tay" đó, làm xong hình mẫu phôi
thai, chàng bắt đầu đúc tượng, chàng vẫn nghĩ rằng chỉ có
tượng bằng đồng, mới có thể diễn tả đủ cái "sức mạnh" và "nét
sống" cuồn cuộn trong những đôi bàn tay đó. Chàng làm việc
suốt ngày suốt đêm, không ngừng không nghỉ, khi mùa Xuân bắt
đầu đến, chàng cũng đã hoàn thành tác phẩm đó của mình! Những
bàn tay đó, có đôi thô kệch, có đôi mịn màng, có đôi già nua,
có đôi tươi trẻ, nhưng tất cả, đều mang đầy sức kêu gọi của
đời sống, đưa thẳng lên trời xanh bát ngát.
Cùng lúc với sự hoàn thành tác phẩm này của Chí Tường, Chí
Viễn cũng đối diện với sự thử thách của đời sống. Hôm đó, bác
sĩ mời Chí Tường và Ức Hoa cùng vào gặp ông, thảo luận bằng
một giọng thành khẩn và nghiêm trọng:
- Tôi cần phải làm thủ thuật thật nhanh cho ông ấy, bao tử của
ông ấy đã ảnh hưởng qua đến đường ruột, nếu như không mổ ngay,
e rằng sẽ không còn cơ cứu vãn. Thế nhưng, với tình trạng sức
khỏe hiện tại của ông ấy, như một chiếc võ trống, tuy rằng
chúng ta đã cố gắng điều dưỡng cho ông ấy hết sức mình, nhưng
vẫn không thể bù đắp được những sự thiếu sót của ông ấy trong
bao lâu nay, phần lá phổi của ông ấy coi như đã tạm chế ngự
được, thế nhưng, phần tim lại quá bết bát, trước mắt đây, nếu
như làm thủ thuật, cũng có thể tạo nên kết quả tệ hại nhất!
Chí Tường hít vào một hơi dài, chàng hỏi:
- Ý của bác sĩ muốn nói là, không làm thủ thuật giải phẫu, anh
ấy sẽ chết dần chết mòn, như một ngọn đèn từ từ cạn dầu hết
tim. Còn như làm thủ thuật giải phẩu, sẽ có hai kết quả, một
là từ đây sẽ hết bệnh, còn một là ... sẽ đi luôn.
Bác sĩ nói:
- Ðúng vậy! Do đó, gia đình tốt nhất là nên có một quyết định,
giải phẫu, hay không giải phẫu!
Chí Tường và Ức Hoa đưa mắt nhìn nhau một cái, ánh mắt của Ức
Hoa long lanh ngấn lệ, thế nhưng, nàng gật nhẹ đầu với Chí
Tường. Chí Tường nghĩ đến hơn nửa năm nay, Chí Viễn nằm trên
giường bệnh như một con thú bị giam lỏng, cùng cái ý chí càng
lúc càng tiêu cực của chàng. Chàng lắc lắc đầu, cương quyết
nói với bác sĩ:
- Thay vì để cho anh ấy nằm chờ chết dần dần, thà rằng chúng
ta đánh một canh bạc vậy! Thưa bác sĩ, ông hãy chuẩn bị giải
phẫu cho anh ấy đi!
Hôm đó, khi Ức Hoa đến bên giường bệnh của Chí Viễn, tuy rằng
nàng đã cố gắng che dấu hết sức, thế nhưng, nàng vẫn không thể
nào che được vết tích đã khóc của mình.
Chí Viễn nhìn nàng thật sâu, thật sâu, quan sát nàng thật kỹ,
thật kỹ, sau đó, chàng ngẩng đầu lên nhìn Chí Tường, Ðan Lệ,
cùng ông già đang đứng một bên. Hôm nay là ngày gì vậỷ Mọi
người đều tập hợp ở đây để thăm chàng cùng một lúc?
Ánh mắt chàng nhìn mọi người soi mói, sắc nhọn, chàng nói:
- Ðược rồi, nói đi! Mọi người có chuyện gì muốn nói với tôi
phải không?
Chí Tường mở miệng:
- Anh Hai! Bác sĩ đã quyết định, tuần sau sẽ mổ cho anh!
Chàng cười vui vẻ, hỏi:
- Vậy à? Vậy thì tốt lắm! Rút cuộc cũng đã được mổ rồi, cái
nhà thương quỷ này mà ở lâu thêm nữa, anh không chết cũng bị
bệnh thần kinh!
Ức Hoa nhìn chàng, lặng lẽ đưa tay đặt lên vai chàng:
- Chí Viễn!
Nàng ngập ngừng, do dự kêu lên, muốn nói nhưng lại thôị
Chí Viễn hỏi:
- Gì vậy em?
Ức Hoa ấp a ấp úng, nói không nên lời:
- Em đang ... em đang nghĩ ... em đang nghĩ ...
Chí Viễn nhíu mày hỏi:
- Em đang nghĩ gì?
- Em đang nghĩ ...
Ðột nhiên nàng buột miệng nói:
- ... Chúng ta làm đám cưới đi anh!
Chí Viễn giật nảy mình, kinh hoảng:
- Làm đám cướỉ Em muốn nói là, trước khi anh làm thủ thuật
giải phẫu, chúng ta làm đám cưới hay saỏ
Ức Hoa cúi đầu xuống, yên lặng không nóị
Chí Viễn đưa mắt nhìn hết mọi người, đột nhiên, chàng nộ khí
xung thiên. Ðấm mạnh tay lên giường, chàng kêu lên thật to
tiếng:
- Ức Hoa! Em muốn làm đám cưới với anh? Em muốn lấy anh ngay
bây giờ? Em là con bé ngố nhất thế gian này, em có biết không?
Em đọc tiểu thuyết nhiều quá rồi! Em xem ciné nhiều quá rồi!
Chỉ có trong tiểu thuyết hay là trong ciné, mới có những cô
gái đi lấy người yêu sắp chết đến nơi! Bây giờ em muốn làm đám
cướỉ Em nghĩ rằng anh sẽ qua không khỏi cuộc giải phẫu này,
phải không? Em nghĩ rằng anh sẽ chết ngay, phải không? Em đã
chuẩn bị làm góa phụ của anh rồi, phải không? Em muốn giống
như Chí Tường đã nói, đội khăn tang thờ chồng phải không?
Ức Hoa không còn kềm chế được, nàng khóc òa lên:
- Chí Viễn! Anh đừng nên nói những lời xui xẻo như vậy!
Chí Viễn tiếp tục kêu lên, gương mặt chàng đỏ bừng vì kích
động:
- Xui xẻỏ Anh không cần biết xui xẻo hay may mắn! Anh không
phải là một người mê tín! Anh nói cho em nghe, Ức Hoa! ...
Chàng đưa tay ra nắm lấy phần áo trước ngực của Ức Hoa, bắt
buộc nàng phải ngẩng đầu lên, chàng nhìn thẳng vào đôi mắt của
Ức Hoạ Cất giọng nói từng tiếng một, quả quyết, dứt khoát và
khẳng định:
- Anh muốn lấy em! Nhất định là anh sẽ lấy em! Nhưng không
phải bây giờ, không phải trên giường bệnh, mà là sau khi giải
phẫu xong! Anh muốn em có một người chồng khỏe mạnh, anh muốn
em là một cô dâu vui vẻ, hạnh phúc! Anh sẽ sống lâu đến trăm
tuổi, anh sẽ cùng với em tham dự và làm chủ hôn cho hôn lễ của
đám cháu chắt của mình! Anh không hề nói giỡn với em đâu! Anh
sẽ làm đám cưới với em! Lễ cưới sẽ làm ở giáo đường, dưới ánh
mặt trời, chứ không phải ở trên giường bệnh! ...
Ngẩng đầu lên, chàng dùng ánh mắt vô cùng quả quyết, đảo một
vòng quanh phòng:
- Tất cả mọi người ở đây đều là chứng nhân cho anh! Chí Tường,
em có tin anh Hai em không?
Chí Tường trả lời bằng một giọng xúc động, tôn sùng:
- Lúc nào em cũng tin anh!Chí Viễn nói:
- Chí Tường, em hãy đi tìm bác sĩ, giải thích cho họ nghe! Tử
thần không thể đánh ngã anh đâu! Anh sẽ sống một cách mạnh
khỏe! Anh sẽ đứng dưới ánh nắng mặt trời, đón cô dâu mới của
anh!
Chí Tường gật đầu, tất cả mọi người đều ngớ ra ở đó, nhìn
gương mặt của Chí Viễn, gương mặt đó toát ra nguồn ánh sáng
long lanh của đời sống, đôi mắt đó phát ra những tia sáng tràn
đầy sức sống và sự tự tin! Chí Tường đối diện với gương mặt
đó, trong lòng chàng dâng lên một cảm giác dạt dào: cái sức
sống như thế sẽ không thể chết được! Cái sức sống như thế sẽ
trở thành bất tử! Tuy rằng chàng chỉ là một chiếc lá giữa dòng
đời trôi nổi, tuy rằng chàng phiêu bạt nơi đất khách quê
người, tuy rằng cả cuộc đời chàng đã vùng vẩy, đấu tranh, đầy
dẩy những gian nan và chua xót, thế nhưng, cái sức sống như
thế sẽ trở thành bất tử! Vĩnh viễn không bao giờ chết! Ðột
nhiên, trong lòng Chí Tường tràn đầy sự tự tin và an ủi, Chí
Viễn sẽ sống sau cuộc giải phẫu!
xxxxxxx
Hai tháng sau, câu chuyện của chúng ta kết thúc bằng một hôn
lễ trang trọng.
Nếu như bạn đã từng đi Âu Châu, nếu như bạn đã từng đi La Mã,
nhất định là bạn sẽ không quên đến tham quan loại giáo đường
nho nhỏ thế này: tường làm bằng những viên đá thật to chồng
chất lên nhau, bên trên bò đầy nhánh dây leo xanh rì những lá,
nở ra từng chùm hoa màu tím ngát. Những khung cửa sổ ngũ sắc
của giáo đường, đón lấy ánh nắng mặt trời, lấp lánh những tia
sáng rực rỡ, tráng lệ. Trước cửa giáo đường, trên những bậc
tam cấp dẫn lối đi vào, đóng đầy rêu phong xanh rì, như một
lớp thảm xanh mướt mịn. Trong vườn hoa, từng khóm, từng khóm
cây um tùm, nở đầy những loại hoa khoe sắc khác nhau: lan hồ
điệp, uất kim hương, hồng, tường vi ... Phía bên trong giáo
đường, ánh nắng mặt trời, xuyên qua những khung cửa sổ ngũ
sắc, chiếu vào căn phòng to rộng, tĩnh lặng và trang trọng.
Tiếng đàn phong cầm cũ kỹ, tấu lên nhạc khúc mừng ngày hôn lễ,
vang vọng mang mang đầy cả giáo đường. Dưới khung cảnh nên thơ
đó, với sự chúc mừng của thân nhân, bè bạn, với phép làm lễ
của ông cha, một đôi tân lang và tân giai nhân, đã hoàn thành
buổi lễ tươi đẹp nhất của một đời ngườị
Ðó không phải là một hôn lễ truyền thống của Trung Hoa, không
có thổi kèn, không có kiệu hoa, không có bàn tiệc, thế nhưng,
buổi hôn lễ này lại có sự trang nghiêm và long trọng riêng của
nó. Sau khi buổi lễ hoàn tất, đôi vợ chồng mới cưới, đứng
trong vườn hoa, đứng dưới ánh nắng mặt trời sáng láng, không
ai có thể cảm nhận nổi, cái cảm giác vui mừng và bồi hồi
thương cảm của cả hai người trong khoảnh khắc đó.
- Em phải hôn cô dâu!
Ðan Lệ kêu lên, nhào tới hôn lấy hôn để hai bên má của Ức Hoạ
- Anh phải hôn chuẩn cô dâu!
Chí Viễn cũng kêu lên, kéo lấy Ðan Lệ, hôn lấy hôn để hai bên
má của nàng.
Ông già cười hả miệng, híp mắt, tay trái ông kéo lấy Chí
Tường, tay phải ông kéo lấy Ðan Lệ, hỏi:
- Thật vậy! Bao giờ thì hai cháu làm đám cưới đâỷ
Chí Tường nói:
- Cháu và Ðan Lệ đã bàn với nhau rồi, anh Hai đã làm đám cưới
ở La Mã, cháu và Tiểu Lệ Chi, nên về làm đám cưới ở nhà. Bác
cũng về luôn nhé, bác Cao, bác là người chứng hôn nhân của tụi
cháụ
Ðôi mắt ông già sáng rực lên:
- Về nhà? Bác cũng đi nữa à?
Chí Tường đưa mắt nhìn về phía chân trời xa thẳm:
- Ðúng vậy, ở phần biển bên kiạ Cha mẹ của tụi cháu, vẫn còn ở
đó chờ tụi cháu trở về!
- Cha mẹ của Ðan Lệ sẽ tham dự lễ cưới của hai cháu hay không?
Gương mặt của Ðan Lệ sáng rực niềm vui, đôi mắt nàng long lanh
sự tự tin:
- Cha mẹ cháu thế nào cũng đi! Nhất định là ông bà sẽ đi! Tại
vì nếu không cháu sẽ ăn vạ!
Mọi người cười ồ lên vui vẻ. Trong tiếng cười chan hòa niềm
vui sướng đó, Chí Tường lặng lẽ kéo Chí Viễn sang một bên,
thấp giọng nói rằng:
- Anh Hai, em có một món quà tặng cho anh ngày cưới!
Chàng rút ra từ trong túi áo một tờ giấy báo đã được cắt gọn,
nhét vào tay Chí Viễn. Chí Viễn nhìn vào, trên báo có một bức
ảnh, trong bức ảnh là hình của một tác phẩm điêu khắc, mang
tên: "Tay"! Mười đôi bàn tay đưa thẳng lên trời, như đang kêu
gào, như đang tìm kiếm, như đang thị uy! Có già, có trẻ, có
thô kệch, có mịn màng! Bên cạnh bức ảnh, là một đoạn văn giới
thiệu ngắn gọn:
"Mùa triển lãm nghệ thuật năm nay, có một tác phẩm được sự chú
ý rất nhiều của giới thưởng ngoạn, đó là tác phẩm của một điêu
khắc gia trẻ tuổi người Ðông phương. Tác phẩm này có tên là
"Tay", là một tác phẩm điêu khắc bằng đồng, chứa đầy sức sống
và niềm tin, tình cảm và tư tưởng, đây là một tác phẩm rất đặc
biệt! Cho dù giải thưởng cuộc triển lãm nghệ thuật năm nay, có
lọt vào tay điêu khắc gia trẻ tuổi này hay không? Chúng tôi
vẫn cảm thấy đây là một tác phẩm cần được giới thiệu đến mọi
người, cần được khen tặng, cần được hoan hô!"
Chí Viễn ngẩng đầu lên, gương mặt chàng sáng lên, ánh mắt phát
ra những tia sáng long lanh, chụp ngay tay lên vai Chí Tường,
chàng vừa xúc động, vừa chua xót, nghẹn ngào, vừa cảm thấy vui
sướng, vừa cảm thấy an ủi muôn phần:
- Chí Tường, anh rời nhà đi đã hơn mười năm, cuối cùng bây giờ
mới cảm thấy, cho dù có trở về, cũng sẽ không cảm thấy xấu hổ
khi gặp lại mọi ngườị Chí Tường, rút cuộc em cũng tìm được cái
mà em đã thiếu, chúng ta cũng nên về rồi dó!
Ðan Lệ ở đàng kia kêu to lên:
- Chí Tường! Hai anh em nhà anh sao vậỷ Hôm nay là ngày đám
cưới của chị Ức Hoa, sao anh lại kéo chú rể sang một bên nói
chuyện tâm tình như vậỷ Em xem, hai anh em nhà anh đối với
nhau ...
- Vĩnh viễn quan trọng hơn hai đứa chúng ta!
Ức Hoa đột nhiên nói xen vào, khác hẳn với sự trầm lặng thường
ngàỵ Sau đó, cùng Ðan Lệ nhìn nhau, phá ra cười thật tọ
Nghe tiếng cười của hai cô gái, cả hai anh em bên kia cũng
cùng nhau cười lên, ông già cũng cười lên. Ði ra phía ngoài
vườn hoa của giáo đường, chiếc xe nhỏ cũ nát bây giờ là xe
hoa, có một bó hoa và hai dãy dây giăng trước đầu xe, trông
cũng đẹp chán. Chí Tường ngồi vào tay lái, mọi người lục tục
chui vào xe, Ðan Lệ quơ tay kêu to lên:
- Dô dô! Xe cũ! Tiến lên! Xe cũ! Ráng lên! Xe cũ!
Chiếc xe cũ dùng dằng, lắc lư, gầm gừ, hậm hực một lúc, sau đó
hực lên một tiếng thật to, xông thẳng tới phía trước. Tất cả
mọi người trong xe đều hoan hô lên ầm ĩ, chiếc voan trắng trên
đầu của Ức Hoa phất phới tung baỵ Ông già mở miệng, hát nghêu
ngao lên:
- Xe cũ phi nhanh! Xe cũ phi nhanh!
Thế là, tất cả mọi người cùng hoà theo:
- Xuyên qua La Mã, vượt qua phế thành!
Mỗi ngày bôn ba ngàn vạn dặm!
Gần đến nhà rồi! Gần đến nhà rồi!
Cha ơi! Mẹ ơi! Vui biết bao!
Hết 25/2/1976
HẬU KÝ
Ðầu năm nay, tôi lại từ ngoại quốc trở về.
Mấy năm nay, xuất ngoại cũng đã nhiều lần, nên cũng không còn
nhớ lần này là lần thứ mấỵ Ðời sống của tôi, từ lâu nay, là
kết tụ của những chuổi ngày "sáng tác", "nghỉ ngơi", "du
lịch". Khi sáng tác, luôn luôn bao giờ tôi cũng cắm đầu cắm
cổ, viết ngày viết đêm, không ngủ không nghĩ, không gặp ai,
không đi dự tiệc, không trả lời thư đọc giả, không nghe điện
thoại ... để hết tâm trí vào viết, do đó mà bị bạn bè và thân
quyến đặt cho một biệt hiệu là "Lục thân bất nhận" (không nhận
ai là người thân quen - chú thích của người dịch).
Khi "nghỉ ngơi", tôi hoàn toàn biến đổi, tôi đọc sách, kết
bạn, gặp bạn bè quen biết nói chuyện phiếm, xem ciné, cố gắng
buông thả tâm tình của mình, hoàn toàn không nghĩ gì đến việc
sáng tác. Còn khi "du lịch", không những tôi hưởng thụ, mà còn
bận rộn quan sát và thu thập, nghiên cứu và thể nghiệm, đối
với những sự vật mới lạ, tôi thường hay dùng một tâm tình gần
như cảm động để thưởng thức. Và như thế tôi đã sống một đời
sống rất bận rộn, và cũng sống một đời sống rất đầy đủ.
Số lần xuất ngoại nhiều lên, tôi nảy ra ý nghĩ dùng bối cảnh
ngoại quốc để viết truyện, thế nhưng, đó chỉ là một ý niệm,
đối với bất cứ chỗ nào của ngoại quốc, nếu tôi có đến chơi,
cũng chỉ như "cưởi ngựa xem hoa", không có được sự hiểu biết
thật sự, muốn viết những gì mình không hiểu biết, không quen
thuộc, thật sự là một điều rất khó khăn. Do đó, cho dù ý niệm
đó có lóe lên trong đầu tôi, nhưng chưa bao giờ có một lực
lượng nào đủ mạnh để hấp dẫn tôi bắt tay vào việc.
Nhiều năm về trước, lần đầu tiên tôi đến La Mã, tôi đã lập tức
bị thành phố đó làm cho bàng hoàng, chấn động. Tôi mê thành
phố La Mã một cách điên cuồng, lúc đó, tôi đã vô cùng xúc động
nói một câu như thế này:
- Tất cả những câu chuyện thần thoại có liên quan đến nghệ
thuật! Ðều phải xảy ra ở chỗ này!
Không lâu sau, tôi lại đi La Mã lần thứ hai, ngồi trước Trevi
Fountain, ngồi dưới cổng thành của đấu trường Colosseum, ngồi
trên những bậc thềm của quãng trường Quốc Hội, ngồi giữa những
dấu tích điêu tàn của phế thành La Mã, đột nhiên, tôi cảm thấy
một nguồn cảm hứng thật to lớn, nắm chặt lấy tâm hồn tôi, tôi
đã tự hứa với mình một tâm nguyện thật vĩ đại: nhất định là
tôi sẽ dùng La Mã làm bối cảnh, viết một quyển tiểu thuyết!
"Tâm nguyện" đã có rồi, thế nhưng lại không có "cốt truyện".
Tôi không thể tự mình tưởng tượng ra một câu chuyện tình yêu
lâm ly bi đát, cũng không thể nào không có mà làm ra có, do
đó, cái tâm nguyện đó đã bị chôn chặt trong tận cùng tâm hồn
tôi, mãi cho đến bốn năm saụ
Ðầu tháng giêng năm nay, tôi đi Mỹ, đến San Francisco, đi Los
Angeles, đi Washington D.C.. Tiếp xúc với rất nhiều sinh viên
du học và Hoa kiều ở những nơi đó, nghe được rất nhiều câu
chuyện, bao gồm luôn cả những câu chuyện vô cùng ly kỳ, huyền
hoặc, làm người nghe khó tin. Và trong tất cả những câu chuyện
tôi được nghe đó, có một câu chuyện đã làm tôi vô cùng cảm
động!
Cuối tháng giêng, tôi từ ngoại quốc trở về, vừa xuống phi cơ,
đã bị cái không khí ấm cúng của "nhà" ôm chặt lấỵ Thật là kỳ
lạ, đi ngoại quốc càng nhiều, tình cảm đối với "nhà" của mình
lại càng thêm thắm thiết, càng thêm nồng nàn, quan niệm về
"quốc gia, dân tộc" lại càng thêm đậm đà. Nước ngoài, cho dù
là thành phố rực rỡ ánh đèn màu như Paris - Pháp, chú thích
của người dịch), cho dù là Golden Bridges (Cầu Cựu Kim Sơn ở
San Francisco, Mỹ - chú thích của người dịch) với sương mù
giăng giăng, cho dù là Washington D.C. (thủ đô Mỹ - chú thích
của người dịch) với viện bảo tàng quốc gia, cho dù là Nhật Bản
với Phú Sĩ Sơn, cho dù là ca kịch viện huy hoàng tráng lệ của
Ðông Kinh (Tokyo - Nhật Bản, chú thích của người dịch), cho dù
là lâu đài chùa miễu ở Kinh Ðô (Kyoto - Nhật Bản, chú thích
của người dịch) v.v.. và v.v ... đều không thể áp đảo được
tiếng kêu gọi thiết tha của "nhà" và "nước" đối với tôi! Trở
về Ðài Loan, trở về đến nhà, tôi ngồi dựa vào salon một cách
mãn nguyện, cảm khái mà tự nói với mình rằng:
- Bây giờ là lúc mình bắt đầu viết "Thương người xa xứ" rồi
đây! Tại vì, mình đã có "cốt truyện", và cũng đã có "tình
cảm", ngoài ra còn có cả "động lực"!Thế là, tôi ngồi vào phòng
làm việc, không chậm trễ một giây một phút, lập tức cầm viết
lên viết "Thương người xa xứ". Tuy rằng tôi mới vừa trải qua
một cuộc "du lịch" khá mệt mỏi, tuy rằng thời gian đang vào
khoảng Tết ta, tuy rằng cô em gái Cẩm Xuân của tôi ở Mỹ lâu
năm, lần đầu tiên trở về Ðài Loan thăm nhà, tôi đều không có
thì giờ nghĩ đến, tôi lại trở về với cái tôi "Lục thân bất
nhận", vùi đầu vào tác phẩm của mình.
"Thương người xa xứ" tuy rằng có căn bản là cốt truyện thật,
thế nhưng, một điều không thể phủ nhận, là tôi đã sửa dổi ít
nhiều tình tiết, và cũng đã "khoa trương" ít nhiều tình tiết.
Cốt truyện thật ngoài đời viết thành tiểu thuyết, muốn hoàn
toàn viết "thật", là một chuyện không thể nào làm được, ngay
cả "truyện ký" cũng không thể nào chân thật được 100%. Tôi đem
câu truyện từ Mỹ dời sang Âu Châu, thứ nhất vì nó làm tôi thực
hiện được tâm nguyện đã bốn năm của mình - dùng La Mã làm bối
cảnh để viết một quyển tiểu thuyết. Thứ hai, tôi nhận thấy câu
truyện này nếu xảy ở Âu Châu, sẽ làm cho người đọc thấy cảm
động và hợp lý hơn ở Mỹ. Thứ ba, cho dù là ở La Mã, hay ở Thụy
Sĩ, hay là ở Mỹ, đối với tôi mà nói, tất cả đều là "xứ người"!
Khi tôi cầm bút viết "Thương người xa xứ", đã có rất nhiều khó
khăn xảy ra, trước khi viết truyện, tôi cho rằng hai lần đi Âu
Châu, đồng thời có một quyển nhật ký ghi chú khá tỉ mỉ, viết
truyện này sẽ không có vấn đề gì to lớn lắm. Ai ngờ một khi
bắt tay vào việc, mới biết rằng những gì mình hiểu biết, dù
sao cũng chỉ là bề ngoàị Ðối với điêu khắc, đối với nghệ
thuật, tôi cũng chỉ có thể thưởng thức chứ không hề nghiên
cứu, quyển sách này đã được viết một cách thật khổ sở. Vì sợ
có nhiều sai lầm, tôi đã trực tiếp hoặc gián tiếp thỉnh giáo
nhiều vị âm nhạc gia và nghệ thuật gia đã từng đi du học Âu
Châụ Ở đây tôi cũng xin đặc biệt cám ơn tất cả những bạn bè đã
giúp đỡ tôị Nếu như quyển truyện này viết được đúng với sự
thật, đó là nhờ các bạn bè giúp đỡ, nếu như có sai lầm, là do
sự ghi nhận lầm lẫn của tôi, cho dù thế nào đi nữa, nếu như có
những chỗ sai lầm, mong rằng quý vị đọc giả tha thứ chọ
Tuy rằng có nhiều bạn bè giúp đỡ, quyển sách này cũng có nhiều
vấn đề. Thí dụ, học viện nghệ thuật ở Âu Châu học theo niên
chế hay tín chỉ, đã có hai cách nói khác nhau, người thì nói
rằng học theo niên chế, người thì nói rằng học theo tín chỉ.
Theo như kết quả thăm hỏi của tôi, "Học viện nghệ thuật quốc
gia" của La Mã, học theo niên chế, những học viện nghệ thuật
khác ở Âu Châu, phần lớn học theo tín chỉ, thế là, trong câu
truyện, tôi dùng cách học theo tín chỉ. Lại thêm vấn đề học
vị, sau khi tốt nghiệp ở học viện nghệ thuật ra, là Thạc sĩ?
Hay Bác sĩ? Học vị cao nhất là gì? Có rất nhiều cách nói khác
nhau, không biết đâu mà theọ Cuối cùng, tôi tổng hợp tài liệu
của tất cả các nơi, nhận thấy cái học vị đó dù sao cũng chỉ là
một lối "xưng hô", chứ không hề có sự tồn tại của danh xưng
"Bác sĩ nghệ thuật". Lại như những cuộc triển lãm nghệ thuật ở
Âu Châu, mỗi năm bốn mùa đều có? Hay là chỉ có mỗi năm một
lần? Tất cả, tất cả những điều tôi đã viết đó, có thể có sự
sai lầm, tuy rằng đối với tình tiết câu truyện và chủ đề,
không hề có quan hệ gì lớn lao cho lắm, thế nhưng không thể
không nói rõ ra ở đâỵ
Nghĩ lại tất cả bao nhiêu năm nay, từ lúc tôi bắt đầu viết
truyện đến nay, đã có hơn mười lăm năm, đây là lần đầu tiên,
tôi viết loại đề tài như "Thương người xa xứ". Tôi vẫn thường
nói, tôi không cầu "biến đổi", thế nhưng, theo cùng với sự gia
tăng tuổi tác, gia tăng sự nghe thấy, sự thể nghiệm khác nhau,
những tác phẩm của tôi có thể đã dần dần có sự "biến đổi".
Quyển sách này, so với những tác phẩm trước đây của tôi, hẳn
là có một khoảng cách khá xạ Tôi không biết các đọc giả của
tôi, có thích nó hay không?
Vì thời gian gấp rút, những ngày gần đây, tôi không ngủ không
nghĩ, thức trắng đêm ngồi trước bàn viết đã không biết bao
nhiêu đêm! (Trong đó có hai lần, chổ tôi ở bị cúp điện suốt
đêm, tôi đành phải đốt đèn cầy lên mà viết, dưới ánh sáng chao
đảo của ngọn đèn cầy, nét chữ nhạt nhòa, ngay cả những hàng
gạch trên giấy cũng nhìn thấy không rõ, tuy rằng ánh sáng của
đèn cầy rất thơ mộng, nhưng nó vẫn làm cho tôi thấy "mờ cả
mắt", đối với việc cổ nhân chong đèn đọc sách, không thể nào
không nảy sinh lòng thán phục!) Trong một tháng nay, đối với
Chí Viễn, Chí Tường, Ức Hoa và Tiểu Lệ Chi, tôi còn cảm thấy
quen thuộc hơn cả chính mình, chỉ vì cốt truyện có một phần
rất thật, tôi đã viết một cách chua xót, viết bằng một tâm
tình xúc động, viết với nước mắt nhạt nhòa!
Tôi yêu câu truyện này, tôi yêu từng nhân vật trong câu truyện
này, nếu như câu truyện này không làm người khác cảm động, là
sự thất bại của tôi khi viết, không phải là sự thất bại của
câu truyện, nếu như nó có được một chút "cảm thông", ước
nguyện của tôi đã đủ! Viết đến đây, tôi cảm thấy trong lòng
mình có nghìn lời vạn tiếng, khó thể diễn tả hết trên giấỵ Tôi
chưa bao giờ giải thích gì về những tác phẩm của tôi, mười lăm
năm nay, cho dù thành hay bại, tôi đều âm thầm chấp nhận. Ðối
với "Thương người xa xứ", tôi cũng không muốn nói gì thêm
nhiềụ Cho dù bạn có thích hay không thích, tôi đã "cố gắng",
tôi đã "vun trồng", tôi đã "viết "! |
|
